Danh mục vần TR

TRA

·         Tra

·         Tra cứu

·         Tra vấn

TRÀ

·         Trà dư tửu hậu

TRÁ

·         Trá

·         Trá bệnh - Trá cuồng

·         Trá hình

TRẢ

·         Trả quả

·         Trả vay

TRÁC

·         Trác táng

·         Trác tuyệt

TRÁCH

·         Trách

·         Trách cứ

·         Trách nhậm (Trách nhiệm)

·         Trách phạt

·         Trách phận

·         Trách thiện

·         Trách vụ

TRẠCH

·         Trạch

·         Trạch cử

·         Trạch lân

·         Trạch mộc nhi thê

TRAI

·         Trai

·         Trai đường

·         Trai giới

·         Trai kỳ

·         Trai phạn

·         Trai tâm

TRÁI

·         Trái

·         Trái Càn Khôn

·         Trái căn

·         Trái chủ - Trái hộ

·         Trái oan

·         Trái quyền - Trái vụ

·         Trái tai gai mắt

TRẢM

·         Trảm

·         Trảm đinh tiệt thiết

·         Trảm thảo trừ căn

·         Trảm thôi

TRẠM

·         Trạm tịch chơn đạo

TRAN

·         Tran thờ

TRANG

·         Trang

·         Trang đài

·         Trang hoàng

·         Trang lung trang á

·         Trang nghiêm

·         Trang Tử (369-286 tr. TL)

TRÀNG

·         Tràng (Xem: Trường)

·         Tràng - Phan - Bảo cái

TRÁNG

·         Tráng

·         Tráng kiện

·         Tráng lệ

TRẠNG

·         Trạng

·         Trạng cáo

·         Trạng huống

·         Trạng sư

·         Trạng Trình

TRANH

·         Tranh

·         Tranh bá đồ vương

·         Tranh danh đoạt lợi

·         Tranh luận

·         Tranh thủ

·         Tranh tụng

TRÀO

·         Trào lưu

·         Trào phúng

TRẠO

·         Trạo

·         Trạo châu

·         Trạo tam thốn thiệt

TRÁP

·         Tráp Tam bửu

TRAU

·         Trau

·         Trau tâm trau đức

·         Trau thân

TRẮC

·         Trắc ẩn

·         Trắc dĩ - Trắc hỗ

·         Trắc nết

·         Trắc trở

TRĂM

·         Trăm đắng ngàn cay

·         Trăm họ

·         Trăm năm

TRĂNG

·         Trăng cùm xiềng gông

·         Trăng hoa

TRẮNG

·         Trắng án

·         Trắng răng

·         Trắng trợn

TRÂM

·         Trâm anh

TRẦM

·         Trầm

·         Trầm đoàn

·         Trầm luân khổ hải

·         Trầm tĩnh

·         Trầm tư mặc tưởng

TRÂN

·         Trân

·         Trân cam

·         Trân trọng

TRẦN

·         Trần

·         Trần ai

·         Trần cấu

·         Trần duyên

·         Trần hoàn

·         Trần khổ

·         Trần lổ

·         Trần thế

·         Trần tình

·         Trần tục

TRẤN

·         Trấn

·         Trấn an

·         Trấn Đạo

·         Trấn nhậm

·         Trấn tâm chi bửu

·         Trấn Thần

·         Trấn Thần linh

·         Trấn thủ

·         Trấn tĩnh

TRẬN

·         Trận bại thương vong

TRÊU

·         Trêu cay ngậm đắng

TRI

·         Tri

·         Tri âm

·         Tri ân

·         Tri cơ

·         Tri giả bất ngôn, ngôn giả bất tri

·         Tri giác

·         Tri hành hợp nhứt

·         Tri khổ nghiệp chướng

·         Tri kiến

·         Tri kỷ

·         Tri kỷ tri bỉ

·         Tri lý đạo

·         Tri nan hành dị

·         Tri ngộ

·         Tri nhơn thiện nhiệm

·         Tri nhơn tri diện bất tri tâm

·         Tri Thiên mạng

·         Tri túc

TRÌ

·         Trì

·         Trì chí

·         Trì giới

·         Trì hoãn (Trì huỡn)

·         Trì ngư lung điểu

·         Trì niệm

·         Trì trai thủ giới

·         Trì trệ

TRÍ

·         Trí

·         Trí binh

·         Trí chi tử địa

·         Trí dõng (Trí dũng)

·         Trí dục - Đức dục

·         Trí đặc tài

·         Trí độ phi phàm

·         Trí đức kiêm toàn

·         Trí giả

·         Trí giác

·         Trí huệ - Trí thức

·         Trí Huệ Cung - Trí Giác Cung - Vạn Pháp Cung

·         Trí huệ kiếm

·         Trí lự

·         Trí lực

·         Trí nhàn - Trí sĩ

·         Trí trá - Trí xảo

·         Trí tri

TRỊ

·         Trị

·         Trị bình

·         Trị gia bất nghiêm

·         Trị loạn

·         Trị loạn phò nguy

·         Trị sự

·         Trị thế thái bình

·         Trị vì

·         Trị xảo trừ tà

TRÍCH

·         Trích

·         Trích dẫn

·         Trích điểm

·         Trích lục

·         Trích Tiên

TRIÊM

·         Triêm

·         Triêm ân mộc đức

·         Triêm nhiễm

TRIỀN

·         Triền

·         Triền càn chuyển khôn

·         Triền miên

·         Triền phược

TRIỂN

·         Triển

·         Triển hạn - Triển kỳ

·         Triển khai

·         Triển lãm

·         Triển vọng

TRIẾT

·         Triết học - Triết lý học

·         Triết lý của Đạo Cao Đài

TRIỆT

·         Triệt để

·         Triệt thoái

TRIÊU

·         Triêu

·         Triêu tam mộ tứ

·         Triêu tịch

TRIỀU

·         Triều

·         Triều đại

·         Triều nghi

·         Triều phục

·         Triều Thiên

TRIỆU

·         Triệu

·         Triệu hồi

·         Triệu tập

TRINH

·         Trinh

·         Trinh bạch

·         Trinh liệt

·         Trinh nhân

·         Trinh thục

TRÌNH

·         Trình

·         Trình duyệt

·         Trình độ

·         Trình tấu

·         Trình tự

TRỌC

·         Trọc (Xem: Trược)

TRỌN

·         Trọn

·         Trọn đạo

·         Trọn lành

·         Trọn nghì

·         Trọn trinh

TRỌNG

·         Trọng

·         Trọng bệnh

·         Trọng dụng

·         Trọng đại

·         Trọng hậu

·         Trọng hệ

·         Trọng hình

·         Trọng nam khinh nữ

·         Trọng nghĩa khinh tài

·         Trọng quyền trọng phạt

·         Trọng tài

·         Trọng thể

·         Trọng tội

·         Trọng trược

·         Trọng Tương Vấn Hớn

·         Trọng xuân - Trọng đông

TRỔ

·         Trổ mòi

TRỐI

·         Trối kệ

TRỔI

·         Trổi bánh

TRƠ

·         Trơ mắt

TRỞ

·         Trở

·         Trở gay khó nhọc

·         Trở lực

·         Trở pháp

·         Trở tâm

·         Trở tráo

TRỢ

·         Trợ

·         Trợ duyên

·         Trợ lịnh

·         Trợ lực

·         Trợ lý

TRU

·         Tru

·         Tru di tam tộc

·         Tru diệt

·         Tru lục

TRÙ

·         Trù ếm

·         Trù nghĩ

·         Trù phòng

·         Trù phú

TRÚ

·         Trú ngụ - Trú quán

TRỤ

·         Trụ

·         Trụ căn quỉ khí cửu tuyền

·         Trụ nghĩa

·         Trụ sở

·         Trụ tâm

·         Trụ thạch

·         Trụ thần

·         Trụ trì

TRUÂN

·         Truân chuyên

TRUẤT

·         Truất

·         Truất bỏ

·         Truất quyền

TRÚC

·         Trúc (Xem: Trước)

TRỤC

·         Trục

·         Trục lợi

·         Trục ngoại

·         Trục tinh

·         Trục xuất

TRUNG

·         Trung

·         Trung can nghĩa khí

·         Trung diệp

·         Trung dung

·         Trung đạo

·         Trung gian

·         Trung giới (Trung giái)

·         Trung khổ hải độ thuyền Bát Nhã

·         Trung Kỳ

·         Trung lập

·         Trung liệt từ

·         Trung lương

·         Trung ngôn nghịch nhĩ

·         Trung thu

·         Trung thứ

·         Trung Tông đạo

TRÙNG

·         Trùng

·         Trùng điệp

·         Trùng huờn (Trùng hoàn)

·         Trùng ngọ - Trùng ngũ

·         Trùng phùng

·         Trùng tu

TRÚNG

·         Trúng

·         Trúng cách

·         Trúng phong

·         Trúng tuyển

TRUY

·         Truy

·         Truy điệu

·         Truy hồn

·         Truy nguyên

·         Truy phong

TRỤY

·         Trụy lạc

TRUYỀN

·         Truyền

·         Truyền bá

·         Truyền đạo - Truyền giáo

·         Truyền hiền - Truyền tử

·         Truyền kế lửa hương

·         Truyền kiếp

·         Truyền kỳ

·         Truyền ngôn - Truyền khẩu

·         Truyền pháp

·         Truyền tâm

·         Truyền thống

·         Truyền thụ

·         Truyền thuyết

·         Truyền Trạng

·         Truyền tụng

·         Truyền tử lưu tôn

TRỪ

·         Trừ

·         Trừ căn

·         Trừ diệt tà gian

·         Trừ khử

·         Trừ phục

·         Trừ tịch - Giao thừa

TRỨ

·         Trứ

·         Trứ danh

·         Trứ tác (Trước tác)

·         Trứ thuật (Trước thuật)

TRỮ

·         Trữ đức

TRỰC

·         Trực

·         Trực giác

·         Trực ngôn

·         Trực tánh

·         Trực tâm

TRỪNG

·         Trừng

·         Trừng chơn chánh quang

·         Trừng nhứt cảnh bách

·         Trừng thanh

·         Trừng trị

TRƯỚC

·         Trước

·         Trước lâm Thất Hiền

·         Trước mai (Trúc mai)

·         Trước tác (Xem chữ Trứ tác)

·         Trước tử (Trúc tử)

TRƯỢC (TRỌC)

·         Trược

·         Trược chất (Trọc chất)

·         Trược khí (Trọc khí)

·         Trọc phú thanh bần

·         Trược quang

TRƯƠNG

·         Trương Lương

·         Trương vi rồng

TRƯỜNG

·         Trường

·         Trường Canh

·         Trường công danh

·         Trường công đức - Trường công quả

·         Trường cửu

·         Trường đình - Đoản đình

·         Trường đồ tri mã lực

·         Trường đổ bác

·         Trường giang đại hải

·         Trường khảo

·         Trường lưu

·         Trường náo nhiệt

·         Trường Qui Thiện (Xem chữ Qui Thiện, vần Q)

·         Trường sanh bất tử

·         Trường sanh địa

·         Trường thế sự

·         Trường thi công quả

·         Trường tồn

·         Trường trai

·         Trường Xuân

TRƯỞNG

·         Trưởng

·         Trưởng huynh

·         Trưởng lão

·         Trưởng nam - Trưởng nữ - Trưởng tử

·         Trưởng thành

·         Trưởng thượng

TRƯỢNG

·         Trượng

·         Trượng khinh

·         Trượng nghĩa khinh tài

·         Trượng nhân

·         Trượng nhân lý nghĩa

·         Trượng phu

·         Trượng thế khi nhân

·         Trượng tiết

TRỪU

·         Trừu tượng

TRA

TRA

TRA: 查 Xét hỏi, tìm biết rõ.
Td: Tra cứu, Tra vấn.

Tra cứu

查究

A: To search through.

P: Faire des recherches.

Tra: Xét hỏi, tìm biết rõ. Cứu: nghiên cứu, xét hỏi.

Tra cứu là tra xét nghiên cứu để biết thật rõ.

Tra vấn

查問

A: To interrogate.

P: Interroger.

Tra: Xét hỏi, tìm biết rõ. Vấn: hỏi.

Tra vấn là xét hỏi để tìm biết cho cặn kẽ.

CG PCT: Hiến Pháp khi tiếp đặng luật lệ đơn trạng thì phải mở đường tra vấn cho minh lẽ nên hư....

CG PCT: Chú Giải Pháp Chánh Truyền.

TRÀ

Trà dư tửu hậu

茶餘酒後

A: After the tea and wine.

P: À la fin du thé et de l'alcool.

Trà: nước trà. Dư: thong thả. Tửu: rượu. Hậu: sau.

Trà dư tửu hậu là nhàn rỗi ngồi uống trà sau tiệc rượu.

Ý nói: Nhàn rỗi ngồi nói chuyện phiếm với nhau.

TRÁ

TRÁ

TRÁ: 詐 Dối gạt, giả dối.
Td: Trá bệnh, Trá hình.

Trá bệnh - Trá cuồng

詐病 - 詐狂

A: To feign illness - To feign madness.

P: Simuler une maladie - Simuler un fou.

Trá: Dối gạt, giả dối. Bệnh: ốm đau. Cuồng: điên khùng.

Trá bệnh là giả bịnh, giả vờ đau ốm.

Trá cuồng là giả điên, giả vờ điên khùng.

Trá hình

詐形

A: To disguise oneself.

P: Se travestir.

Trá: Dối gạt, giả dối. Hình: hình dáng bề ngoài.

Trá hình là giả dạng, giả mang hình thức khác để che giấu.

TRẢ

Trả quả

A: To pay back a debt of the anterior life.

P: Payer une dette de la vie antérieure.

Trả: đền đáp cái mà mình đã vay mượn trước đây. Quả: cái kết quả của cái nhân đã gây ra từ lúc trước.

Trả quả là cam nhận chịu cái kết quả đau khổ mất mát để đền trả cái nhân xấu mà mình đã gây ra lúc trước hay trong kiếp trước.

Sự trả quả nầy nằm trong Luật Nhân quả, là Luật Công bình thiêng liêng, gieo nhân nào thì gặt quả nấy.

Đức Lý Giáo Tông giáng cơ dạy về Trả quả như sau:

LÝ GIÁO TÔNG

Trái oan chưa dứt thuở nào thôi,

Muốn đặng phi thăng, ráng trả rồi.

Cượng lý tu hành cho thoát tục,

Tiền vay nợ hỏi, sổ ai bôi?

Đây Lão nhắc về lời của Đức Chí Tôn dạy về cách Trả quả như vầy:

"Các con ôi! Phải ráng vui lòng mà chịu điều cực khổ. Hễ Thầy thương các con chừng nào thì hành hạ các con chừng nấy. Bởi vậy khi các con hiến thân hành đạo với Thầy, đã lịnh cho Thần Thánh bắt các con trả quả cho đủ kiếp đặng trừ cho kịp kỳ nầy. Bởi các con phải chịu luật luân hồi, vì cớ mà phải chịu điều khổ sở như vậy, các con chớ than phiền, chính theo lời thề của các con thì Thầy hành các con cho đúng lẽ, vậy mới xứng đáng là môn đệ của Thầy. Có nhiều đứa vì không rõ luật Thiên điều, cứ than van mãi."

Vậy, chư hiền hữu hiền muội nghe Ơn Trên dạy đành rành, nợ thì phải trả, chớ không chạy đâu được. Dầu cho một vị Đại La mà phạm luật Thiên điều thì cũng phải tái kiếp mà đền bù cuộc trả vay.

* Thế nào gọi là Trả quả?

- Là nhận chịu cái nợ tiền khiên đã kết nạp nhiều kiếp, chí quyết trả cho xong mà không vay thêm nữa.

* Có hai cách Trả quả:

- Một là quả báo về tinh thần, ở phạm vi tư tưởng, buồn bã, âu sầu.

- Hai là quả báo về xác thịt: tật bịnh, đói rét, khốn nàn.

* Quả lại chia ra ba ảnh hưởng:

- Một là quả báo các nhân do mình tạo ra.

- Hai là quả báo của chủng tộc do nòi giống tạo ra.

- Ba là quả báo do quần chúng của mỗi người trong xã hội gây ra.

Vậy muốn dứt các dĩ vãng là kết quả của hiện tại âu sầu thống khổ thì phải lấy cái hiện tại mà tạo cái tương lai cho được rực rỡ vẻ vang, rồi lấy cái tương lai đó mà tạo một cơ sở vững vàng muôn kiếp, tức là đi tới chỗ trường sanh bất tử đó vậy. THĂNG.

Trả vay

A: To pay and to borrow.

P: Payer et emprunter.

Trả: trả nợ. Vay: vay nợ. Vay là nhân, trả là quả.

■ Trả vay là trả nợ cũ xong rồi lại vay nợ mới, hết trả tới vay, hết vay tới trả, nên cứ lẩn quẩn trong vòng sanh tử luân hồi nơi cõi trần.

■ Trả vay là trả cho dứt những món nợ cũ mà mình đã vay, và nhứt định không vay nợ mới. Được như vậy thì hết nợ, thoát khỏi luân hồi.

TNHT: Trả vay cho sạch vết oan khiên.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRÁC

Trác táng

斲喪

A: To become debauched.

P: S'adonner à la débauche.

Trác: đốn ngã. Táng: mất hết.

Trác táng là ham mê sắc dục và chơi bời quá đáng.

Trác tuyệt

卓絕

A: Eminent.

P: Éminent.

Trác: cao xa. Tuyệt: tột đỉnh.

Trác tuyệt là vượt lên khỏi mức bình thường, tức là phi thường, siêu việt, đồng nghĩa: Trác việt.

TRÁCH

TRÁCH

TRÁCH: 責 - Quở, bắt lỗi, - phần việc của mình.
Td: Trách cứ, Trách nhậm, Trách thiện.

Trách cứ

責據

A: To render responsible.

P: Rendre responsable.

Trách: Quở, bắt lỗi. Cứ: dựa vào.

Trách cứ là nhắm vào một người nào mà bắt lỗi.

TNHT: Chư Thần, Thánh, Tiên, Phật còn phàn nàn trách cứ Thầy thay!

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trách nhậm (Trách nhiệm)

責任

A: The responsibility.

P: La responsabilité.

Trách: phần việc của mình. Nhậm: Nhiệm: gánh vác.

Trách nhậm hay Trách nhiệm là phần việc được giao cho nhận lãnh gánh vác.

Tinh thần trách nhiệm: ý thức về nhiệm vụ của mình, phải cố gắng hoàn thành.

TNHT: Thầy sẽ giao trách nhậm trọng hệ cho con truyền đạo ở Trung Kỳ.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trách phạt

責罰

A: To reprimand and punish.

P: Réprimander et punir.

Trách: Quở, bắt lỗi. Phạt: bị phạt vì phạm lỗi.

Trách phạt là bắt lỗi và trừng phạt.

TNHT: Thầy đã chẳng trách phạt Kim Quang Sứ, lẽ nào lại trách phạt các con.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trách phận

責分

A: The responsibility and duty.

P: La responsabilité et le devoir.

Trách: phần việc của mình. Phận: bổn phận.

Trách phận là trách nhiệm và bổn phận.

TNHT: Hễ trách phận đàn anh, tuy nhiên lấy oai quyền khuyến nhủ trừng trị lấy em mặc dầu chớ cũng nên hiểu tâm mỗi đứa.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trách thiện

責善

A: To criticize in a constructive way.

P: Faire des critiques constructives.

Trách: Quở, bắt lỗi. Thiện: lành, tốt.

Trách thiện là bắt lỗi với ý tốt, với ý xây dựng.

Mạnh Tử có nói rằng:

Cổ giả dịch tử nhi giáo chi,

Phụ tử chi gian bất trách thiện,

Trách thiện tắc ly, ly tắc bất tường, mạc đại yên.

Nghĩa là:

Người xưa đổi con mà dạy đó,

Trong tình cha con không lẽ không trách thiện,

Trách thiện thì xa lìa nhau,

Xa lìa nhau là sự không lành, không gì lớn hơn vậy.

Cha dạy con làm điều phải, nó không làm thì quở trách (trách thiện), mà vì thương con nên răn dạy không được thẳng tay, do đó, người xưa hay đổi con cho nhau mà dạy dỗ.

Trách vụ

責務

A: The charge.

P: La charge.

Trách: phần việc của mình. Vụ: công việc.

Trách vụ là trách nhiệm và công việc.

TĐ ĐPHP: Con người không làm thì không có nên hư, còn lãnh trách vụ thì có nên hư, đặng thất.

TÐ ÐPHP: Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp.

TRẠCH

TRẠCH

TRẠCH: 擇 Chọn lựa.
Td: Trạch cử, Trạch lân.

Trạch cử

擇舉

A: To elect.

P: Électionner.

Trạch: Chọn lựa. Cử: đưa lên.

Trạch cử là chọn người cử lên, đồng nghĩa: Bầu cử.

Trạch lân

擇鄰

A: To choose one's neighbours.

P: Choisir ses voisins.

Trạch: Chọn lựa. Lân: láng giềng.

Trạch lân là chọn láng giềng tốt mà ở.

Mạnh mẫu trạch lân: Bà mẹ của Mạnh Tử chọn láng giềng. Bà phải dời nhà đi ba lần mới gặp được láng giềng tốt mà ở để cho con bắt chước.

Trạch hữu nhi giao, trạch lân nhi xử: Chọn bạn mà giao thiệp, chọn hàng xóm mà ở.

Trạch mộc nhi thê

擇木而棲

Trạch: Chọn lựa. Mộc: cây. Nhi: mà. Thê: đậu, đáp xuống.

Trạch mộc nhi thê là chọn cây mà đậu, ý nói lựa chọn nơi tốt đẹp và vừa ý mà gởi thân.

Lương điểu trạch mộc nhi thê,

Trung thần cầu quân nhi sự.

Nghĩa là:

Con chim khôn chọn cây mà đậu,

Bề tôi trung tìm chúa mà thờ.

TRAI

TRAI

TRAI: 齋 Ăn chay.
Td: Trai đường, Trai phạn.

Trai đường

齋堂

A: The vegetarian refectory.

P: Le réfectoire végétarien.

Trai: Ăn chay. Đường: cái nhà.

Trai đường là nhà ăn chay tập thể.

Nơi TTTN, Hội Thánh có cất hai dãy nhà lớn dùng làm Trai đường, để cho các Chức sắc, các nhơn viên công quả, khi mãn giờ làm việc Đạo thì tụ họp lại đây để ăn cơm chay.

Khách thập phương về dự lễ nơi Tòa Thánh cũng được mời xuống Trai đường dùng cơm chay.

TTTN: Tòa Thánh Tây Ninh.

Trai giới

齋戒

A: The observance of vegetarian diet.

P: L'observance du régime végétarien.

Trai: Ăn chay. Giới: răn cấm.

Trai giới là giới luật về ăn chay.

Trong Trai giới có: trai kỳ và trường trai. Trai kỳ là ăn chay có kỳ hạn, mỗi tháng ăn 6 ngày chay hoặc 10 ngày chay. Trường trai là ăn chay trường, tức là ngày nào cũng ăn chay.

TNHT: Kẻ nào trai giới đặng 10 ngày đổ lên, thọ bửu pháp đặng. Chư môn đệ phải trai giới. Vì tại sao?

Chẳng phải Thầy buộc theo Cựu luật, song luật ấy rất nên quí báu, không giữ chẳng hề thành Tiên, Phật đặng.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trai kỳ

齋期

A: The days of abstinence in a lunar month.

P: Les jours de l'abstinence dans un mois lunaire.

Trai: Ăn chay. Kỳ: thời hạn.

Trai kỳ là ăn chay có thời hạn, hoặc 6 ngày hoặc 10 ngày trong một tháng âm lịch.

Ăn chay mỗi tháng 6 ngày thì gọi là: Lục trai.

Ăn chay mỗi tháng 10 ngày thì gọi là Thập trai.

(Xem chi tiết nơi chữ: Ăn chay, vần Ă)

Trai phạn

齋飯

A: The vegetarian meal.

P: Le repas végétarien.

Trai: Ăn chay. Phạn: cơm.

Trai phạn là cơm chay.

Bài thài từng phạn trong Lễ Chúc thọ:

Trai phạn xin dâng thọ phước lành: Xin dâng lên bữa cơm chay, hưởng được phước lành.

Trai tâm

齋心

A: To purify one's heart.

P: Purifier son coeur.

Trai: Ăn chay. Tâm: lòng dạ, cái tâm của con người.

Trai tâm là giữ lòng trong sạch, tức là giữ cho tư tưởng, trong sạch, tự nhiên, không vọng động, không nghĩ bậy.

Việc trai tâm rất quan trọng, quan trọng như là việc ăn chay, bởi vì ăn chay là để cho thể xác và chơn thần trong sạch, trai tâm là để cho tư tưởng trong sạch.

Nếu ăn chay mà lòng không chay thì chưa đạt hết cứu cánh của việc ăn chay.

TRÁI

TRÁI

TRÁI: 債 Món nợ.
Td: Trái căn, Trái chủ.

Trái Càn Khôn

A: Globe of universe.

P: Le globe de l'univers.

Trái: (nôm) có hình tròn giống như trái cây. Càn Khôn: Trời Đất, Càn khôn Vũ trụ.

Trái Càn Khôn là Quả Càn Khôn. (Xem: Quả Càn Khôn)

Trái căn

債根

A: The debt of the anterior life.

P: La dette de la vie antérieure.

Trái: Món nợ. Căn: gốc rễ.

Trái căn là những món nợ có gốc rễ từ kiếp trước.

Thí dụ như kiếp trước, mình vay nợ mà làm ăn thua lỗ, giựt tiền không trả, thì món nợ ấy truyền lại trong kiếp nầy, gọi là Trái căn. Trong kiếp nầy, nhứt định mình phải đền trả món nợ đó, không thể trốn chạy đâu cho khỏi, theo luật công bình thiêng liêng, nhưng trả dưới hình thức nào là do Luật Nhân Quả qui định mà mình không thể biết được.

KGO: Oan oan nghiệt nghiệt dập dồn trái căn.

KGO: Kinh Giải Oan.

Trái chủ - Trái hộ

債主 - 債戶

A: Creditor - Debtor.

P: Créancier - Débiteur.

Trái: Món nợ. Chủ: người chủ. Hộ: nhà, người.

Trái chủ là người chủ nợ, người cho vay.

Trái hộ là người thiếu nợ, con nợ, người vay tiền.

KGO: Khối trái chủ nhẫng lo vay trả.

KGO: Kinh Giải Oan.

Trái oan

債冤

A: The debt of hate.

P: La dette de haine.

Trái: Món nợ. Oan: thù giận.

Trái oan là món nợ thù giận, tức là món nợ oan nghiệt.

Mình gây ra điều oan ức cho người, khiến người ta thù giận mình, tức là mình đã thiếu người ta một món nợ oan nghiệt. Theo luật Nhân quả, mình phải trả món nợ oan nghiệt nầy trong kiếp nầy hoặc trong kiếp sau.

KGO: Giải trái oan sạch tội tiền khiên.

KGO: Kinh Giải Oan.

Trái quyền - Trái vụ

債權 - 債務

A: Creditor 's right (claim) - Obligation.

P: Droit de créancier - Obligation.

Trái: Món nợ. Quyền: quyền hành. Vụ: việc.

Trái quyền là quyền đòi nợ, quyền của chủ nợ buộc con nợ phải trả tiền cho mình. Trái quyền nhân là Trái chủ.

Trái vụ là nghĩa vụ của con nợ phải trả tiền cho chủ nợ. Trái vụ nhân hay Trái vụ giả là người mắc nợ, tức là Trái hộ.

Trái tai gai mắt

A: Grating to the ears and shocking to the eyes.

P: Blesser les oreilles et offusquer la vue.

Trái: (nôm) ngược lại. Trái tai: gây cảm giác rất khó chịu cho người nghe. Gai mắt: làm cho khó chịu con mắt như có cái gai trong mắt.

Trái tai gai mắt là chỉ những lời nói hay việc làm trái với lẽ thường, khiến người nghe và người thấy rất khó chịu.

TNHT: Các con nghe rõ, thường ngày các con trông thấy những điều trái tay gai mắt, các con có biết vì sao chăng?

Tại vô đạo.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRẢM

TRẢM

TRẢM: 斬 Chém, chặt, dứt tuyệt, áo tang xổ lai.
Td: Trảm thảo, Trảm thôi.

Trảm đinh tiệt thiết

斬釘截鐵

Trảm: Chém, chặt, dứt tuyệt, áo tang xổ lai. Đinh: cây đinh. Tiệt: cắt đứt. Thiết: sắt.

Trảm đinh tiệt thiết: Chém đinh chặt sắt, ý nói: lời nói quả quyết, đanh thép, chắc như đinh đóng cột.

Trảm thảo trừ căn

斬草除根

Trảm: Chém, chặt, dứt tuyệt, áo tang xổ lai. Thảo: cỏ. Trừ: làm tiêu mất. Căn: gốc rễ.

Trảm thảo trừ căn: chặt cỏ thì trừ hết gốc rễ.

Trảm thôi

斬衰

Trảm: Chém, chặt, dứt tuyệt, áo tang xổ lai. Thôi: cái áo tang.

Trảm thôi là áo tang may bằng vải gai sống, không lên lai, tức là xổ gấu (đường rìa dưới để nguyên, đường rọc cắt lợp xợp). Trảm thôi dành cho con trai mặc để tang cha chết.

Áo may bằng vải gai nhỏ có gấu, gọi là Tư thôi hay Ti thôi, Tề thôi. (tề là bằng, lai dưới may bằng). Tư thôi dành cho con mặc để tang mẹ chết.

TRẠM

Trạm tịch chơn đạo

湛寂眞道

Trạm: dày dặn, sâu, trong trẻo. Tịch: yên lặng. Chơn: thật. Đạo: tôn giáo.

Trạm tịch là sâu dày và im lặng, trong trẻo và yên lặng.

Trạm tịch chơn đạo là nền Đạo chơn thật, trong sạch, sâu dày, lặng lẽ.

KNHTĐ: Trạm tịch chơn đạo, khôi mịch tôn nghiêm.

KNHTÐ: Kinh Ngọc Hoàng Thượng Ðế.

TRAN

Tran thờ

A: The little suspendu altar.

P: Le petit autel suspendu.

Tran: cái kệ. Thờ: thờ phượng.

Tran thờ là cái kệ đặt ở giữa nhà để làm bàn thờ.

Tiểu dẫn cách thờ phượng và cúng kiếng: "Lập vị Thượng Đế thì phải lựa nơi nào cho tinh khiết, tốt hơn hết là giữa nhà, lập tran thờ cho cao và treo màn cho khuất chỗ thờ phượng."

TRANG

TRANG

1.    TRANG: 粧 Tô điểm cho thêm vẻ đẹp.
Td: Trang đài, Trang hoàng.

2.    TRANG: 裝 Sửa soạn, trau giồi, giả làm,quần áo.
Td: Trang lung tác á.

3.    TRANG: 莊 Trang trọng, trang trại, cửa hàng.
Td: Trang nghiêm.

Trang đài

粧台

A: The boudoir.

P: Le boudoir.

Trang: Tô điểm cho thêm vẻ đẹp. Đài: cái bàn, cái đài gương.

Trang đài là cái bàn để phụ nữ trang điểm, chỉ phòng ở của phụ nữ, thường gọi là khuê phòng.

Trang hoàng

粧煌

A: To decorate.

P: Décorer.

Trang: Tô điểm cho thêm vẻ đẹp. Hoàng: sáng rõ.

Trang hoàng là tô điểm thêm cho đẹp sáng.

ĐLMD: Bắt đầu từ năm Mậu Dần, các văn phòng Đầu Tỉnh, Đầu Họ, Đầu Quận đạo phải có một vị Đầu phòng chỉnh đốn lại cho trang hoàng hơn nữa.

ÐLMD: Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938).

Trang lung trang á

裝聾裝啞

Trang: Sửa soạn, trau giồi, giả làm,quần áo. Lung: điếc. Á: câm.

Trang lung trang á là giả điếc giả câm, không nghe không nói gì được, tức là làm ngơ.

Trang nghiêm

莊嚴

A: Serious.

P: Sérieux.

Trang: Trang trọng, trang trại, cửa hàng. Nghiêm: oai nghi đáng nể sợ.

Trang nghiêm là trang trọng và nghiêm nghị.

TNHT: Thầy sai Bần đạo đến sắp đặt trang nghiêm trong Thánh Thất.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trang Tử (369-286 tr. TL)

莊子

Trang: họ Trang. Tử: thầy.

Trang Tử là một nhà triết học nổi tiếng của Trung hoa, vào thời Chiến quốc, theo phái của Đức Lão Tử.

Sau đây là tiểu sử của Trang Tử:

Trang Tử, họ Trang, tên Chu hay Châu, hiệu là Tất Viên, người ở Ấp Mông, nước Lương (có sách chép là nước Tống), sanh nhằm cuối đời nhà Châu, làm một chức quan nhỏ nơi thành Tất Viên, nên người ta thường gọi ông là Tất Viên Lại, nhưng sau đó ông từ quan và lo học đạo.

Trang Tử là học trò xuất sắc của Đức Lão Tử, là một nhà đạo học lớn đứng sau Lão Tử. Trang Tử đã làm sáng danh giáo thuyết của Đạo gia, nên khi nói đến đạo Tiên thì người ta nói là Lão Trang (Lão Tử và Trang Tử).

Sách Kim Cổ Kỳ Quan của Bảo Ung chép rằng:

"Trang sinh thường ngủ ngày, mơ thấy hóa thành bướm, bay nhởn nhơ trong vườn cây hoa thơm cỏ lạ, trong lòng rất vui thích. Khi tỉnh dậy, vẫn còn cảm thấy ở vai như có hai cánh chuyển động, lấy làm lạ. Về sau cứ lâu lâu lại nằm mơ như thế.

Một hôm, Trang sinh đang ngồi trong phòng học nghe Đức Lão Tử giảng kinh Dịch, khi Đức Lão Tử giảng xong thì Trang sinh đem giấc mơ ra hỏi thầy. Lão Tử là vị Đại Thánh nhân, biết được lai lịch tiền kiếp, mới chỉ rõ túc thế căn do cho Trang sinh biết.

Trang sinh vốn là một con bướm trắng trong khi Hỗn Độn mới phân Trời Đất. Trời sinh nước, nước sinh cây, cây tươi hoa thạnh, con bướm trắng hút tinh chất của trăm hoa, đạt được tư chất của trăng sao, trở thành trường sanh bất tử, cánh lớn như bánh xe, sau bay đi chơi ở Diêu Trì, hút trộm nhị hoa Bàn Đào, bị con chim loan xanh giữ vườn Đào Tiên của Tây Vương Mẫu mổ chết. Hồn bướm thác sinh xuống trần làm Trang Châu.

Vì Trang sinh có căn khí khác phàm, đạo tâm kiên cố, thờ Lão Tử làm thầy, học theo đạo thanh tịnh vô vi, nay được Đức Lão Tử chỉ cho rõ căn cội, như mộng mới tỉnh, tự thấy hai nách sinh gió, mường tượng như bươm buớm vỗ cánh bay, nên coi sự còn mất, vinh nhục ở đời như nước chảy mây bay, không quan tâm đến nữa.

Lão Tử biết Trang sinh đã giác ngộ nên đem bí quyết của cuốn Đạo Đức Kinh năm ngàn lời truyền cho Trang sinh.

Trang sinh chuyên cần tụng tập tu luyện, bèn được phép phân thân ẩn hình, xuất thần biến hóa. Từ đó, Trang sinh từ giã Đức Lão Tử, phế bỏ việc đời, chu du hành đạo.

Tuy Trang sinh theo giáo lý thanh tịnh vô vi, nhưng không dứt bỏ bề nhơn đạo, nên liên tục ba lần lấy vợ: - Vợ thứ nhứt bị bịnh chết yểu. - Vợ thứ nhì phạm tội bị đuổi đi. - Hiện nay Trang sinh đang ở với người vợ thứ ba, họ Điền, là con gái của Điền Tề Hầu.

Nguyên Trang sinh sang chơi nước Tề, vua Tề rất trọng nhơn phẩm của Trang sinh nên gả con gái cho. Cô họ Điền nầy so với hai người vợ trước thì có nhan sắc hơn hẳn, nước da trắng như tuyết, dáng người tha thướt, phong cách như Tiên nữ. Trang sinh không phải là người háo sắc nhưng vợ chồng rất tương kính như cá gặp nước vậy.".......

Từ ngày biết đạo, Trang Tử thích sống cuộc đời ẩn sĩ thanh bạch, không chịu giam mình lòn cúi trong chốn quan trường, nhưng tài năng và đức hạnh của Trang Tử khiến cho các vua chư Hầu đem lòng ngưỡng mộ, muốn mời ông ra làm quan cho nước mình, nhưng Trang Tử đều cương quyết từ chối.

Chẳng hạn như việc Huệ Tử đang làm Tướng Quốc nước Lương, sợ Trang Tử ra tranh ngôi Tướng Quốc, nên sai kẻ thủ hạ đi lùng xét, làm khó dễ Trang Tử trong ba ngày đêm.

Trang Tử bảo Huệ Tử:

- Phương nam có con chim tên là Uyên sồ, ông có biết không? Nó từ biển nam bay qua biển bắc, không gặp hột luyện thì không ăn, không gặp nước suối ngọt thì không uống. Có con chim cú đang rỉa xác chuột chù, thấy nó bay ngang, ngửng lên nhìn nó rồi kêu to lên để dọa nó đừng đáp xuống. Nay ông vì ngôi Tướng Quốc mà dọa tôi chăng?

Sở Uy Vương rất ái mộ Trang Tử, muốn mời Trang Tử ra làm quan, nhưng Trang Tử nhứt quyết chối từ. Sách chép:

Trang Tử đang câu trên sông Bộc, Sở Uy Vương sai hai quan Đại phu đem lễ vật đến mời ông ra làm quan.

"Trang Tử đang cầm cần câu không nhúc nhích, cũng không thèm nhìn lại, nói:

- Tôi nghe vua Sở có con Thần qui 3000 năm đã chết. Vua Sở rất quí nó và cất trên miếu đường. Con qui ấy chịu chết để lưu lại cái xương cho người ta quí trọng, hay lại chịu thà sống mà kéo lê cái đuôi trong bùn?

Hai vị Đại phu đáp:

- Thà sống mà kéo lê cái đuôi trong bùn.

Trang Tử nói:

- Thôi, hai ông về đi, ta đây cũng chịu kéo lê cái đuôi của mình trong bùn.

Để khỏi phiền hà vì các sứ giả của các vua chư Hầu sai đến, Trang Tử phải đưa vợ đi đến chân núi Nam Hoa thuộc xứ Tào Châu nước Tống, sống ẩn dật nơi đó.

Chính tại nơi đây, Trang Tử đem hết tinh hoa của Đạo giáo học được với Đức Lão Tử, viết thành bộ sách, lấy tên núi Nam Hoa mà đặt, gọi là Nam Hoa Kinh, nhưng người đời sau thường gọi là sách Trang Tử.

Tư tưởng của ông rất lãng mạn, thâm thúy đến kỳ dị, đặc biệt nhứt là giọng phúng thích của ông không chừa một hạng người nào trong xã hội, từ vua quan tới hạng ham giàu mà ông gọi là bọn vô sỉ, cả tới hạng người theo Khổng theo Mặc, ông cũng đả kích. Ông không màng thế tục, không ham sống, không sợ chết, sống tự nhiên, coi cuộc đời như giấc mộng lớn, chết là tỉnh mộng.

Văn luận thuyết của ông vô cùng độc đáo, cuồn cuộn như sông lớn, không dùng phép lý luận để thuyết phục như Mạnh Tử, Mặc Tử, mà chỉ dùng những ý tưởng lạ lùng, những tỉ dụ không ai ngờ để làm cho người nghe phải ngạc nhiên tán thưởng, hoặc xấu hổ mà không có ý cãi lại được.

Văn của ông đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sau: Các thi nhân đời Lục Triều như: Kê Khang, Nguyễn Tịch (trong Trúc Lâm Thất Hiền), Đào Uyên Minh,... ngay cả Lý Bạch đời Đường, Tô Đông Pha đời Tống, đều nhờ bộ sách Nam Hoa Kinh mà có được thêm nhiều sở đắc.

Trang Tử chủ trương sống hạnh phúc theo tự nhiên như sau:

- Mọi vật đều khác nhau về bản tính và khả năng tự nhiên, tuy nhiên điều giống nhau chung là mỗi vật đều được hạnh phúc ngang nhau khi khả năng được sử dụng trọn vẹn và tự do. Vậy, hạnh phúc xây dựng trên sự sử dụng một cách trọn vẹn và tự do những khả năng tự nhiên của ta là một hạnh phúc hữu hạn, tương đối và có thể đạt tới được.

- Người không hiểu biết thì buồn rầu nhưng khi đã hiểu biết thì không cảm thấy buồn rầu nữa. Người ta có thể dùng lý trí để chế ngự tình cảm. Nhờ hiểu biết bản chất của sự vật mà Thánh nhân không cảm thấy buồn khổ vì những thay đổi ở đời.

Vì vậy, Thánh nhân không phụ thuộc ngoại vật và do đó, hạnh phúc không bị hạn chế bởi ngoại vật. Ta có thể bảo rằng, Thánh nhân đã đạt được hạnh phúc tuyệt đối.

- Thánh nhân có thể cai trị thiên hạ, nhưng chánh trị của Thánh nhân là để yên thiên hạ, và để cho mỗi người sử dụng một cách trọn vẹn và tự do những khả năng tự nhiên của họ.

Đạo là vô danh, do đó Thánh nhân cũng vô danh vì đã hợp nhứt với Đạo.

"Sự tích truyền lại về đời sống của Trang Tử rất mơ hồ, không có chi để tin được là đích xác. Tuy nhiên, đứng về phương diện học thuật, nó vẫn có cái giá trị đặc biệt của nó.

Trang Tử thường giao du thân mật với Huệ Thi, người nước Tống, và cùng biện luận với nhau luôn. Trong sách Trang Tử có rất nhiều sự tích về sự tranh luận của hai ông.

Trang Tử cùng Huệ Thi đứng chơi trên cầu sông Hào.

Trang Tử nói: - Đàn cá xanh bơi lội thung dung,cá vui đó.

Huệ Thi nói: - Ông không phải là cá, sao biết cá vui?

Trang Tử nói:

- Ông không phải là tôi, sao biết tôi không biết?

Huệ Thi nói:

- Tôi không phải là ông nên không biết ông, còn ông không phải là cá nên ông cũng hẳn không biết cái vui của cá.

Trang Tử: - Xin xét lại câu hỏi đầu. Ông hỏi tôi làm sao biết cá vui. Đã biết là tôi biết, ông nói: làm sao mà biết? Thì đây, làm như vầy: Tôi đứng trên cầu sông Hào mà biết đó." (Thu Thủy).

Gia đình của ông Trang Tử thế nào, sử không thấy nói, chỉ biết ông có vợ và vợ ông chết.

Trong thiên Chí Lạc có câu chuyện nầy:

"Vợ Trang Tử chết, Huệ Thi đến điếu, thấy Trang Tử ngồi duỗi xoác hai chân vừa gõ bồn vừa ca. Huệ Tử hỏi:

- Cùng người ở tới già, có con lớn mà người chết lại không khóc, cũng đã là quá lắm rồi! Lại còn vỗ bồn mà ca, không thái quá sao?

Trang Tử đáp:

- Không! Lúc nàng mới chết, tôi sao chẳng động lòng, nhưng nghĩ lại, hồi trước nàng vốn không sanh, chẳng những là không sanh mà đó vốn không hình. Chẳng những không hình mà đó vốn là không khí. Đó chẳng qua là tạp chất ở trong hư không biến ra mà có khí, khí biến ra mà có hình, hình biến ra mà có sanh, rồi lại biến ra nữa mà có tử. Khí, hình, sanh, tử, có khác nào Xuân, Hạ, Thu, Đông bốn mùa hành vận. Vả lại, người ta đã nghỉ yên nơi cự thất (nhà lớn) mà tôi còn cứ than khóc, chẳng là tự tôi không thông Mạng, nên tôi không khóc." (Chí Lạc)

Đời sống của Trang Tử rất nghèo, gần như cơ hàn. Trang Tử sang nhà Giám Hà Hầu vay lúa. Giám Hà Hầu nói:

- Tôi có cái ấp sắp nộp tiền lúa, tôi sẽ giúp ông trăm lượng, có được không?

Trang Tử nói:

- Hôm qua, khi Châu nầy đến đây, giữa đường nghe có tiếng kêu, ngảnh lại trông thấy một con cá đang vùng vẫy trong cái vết bánh xe. Châu tôi hỏi: - Cá ở đây làm gì? Cá nói: - Tôi là Thủy Thần ở biển Đông, ông có thể giúp tôi một tô nước để cứu tôi không? Châu tôi nói: - Để tôi qua chơi bên phía Nam nước Việt, rồi khi về, tôi sẽ lấy nước sông Tây Giang mà đón ngươi, có được không? Cá giận nói: - Tôi đang cần nước, ông chỉ cho tôi một ít là đủ sống. Nay nói như ông, đợi đến lúc ông về thì đến hàng cá khô thấy tôi nơi đấy." (Ngoại vật)

Ở thiên Sơn Mộc, có viết:

"Trang Tử mặc áo vải vá, giày cột bằng dây gai, gặp Ngụy Vương. Ngụy Vương nói:

- Tiên sinh khổ não đến thế ư?

Trang Tử đáp:

- Nghèo chớ không khổ não. Kẻ sĩ có đạo đức không bao giờ khổ não. Áo rách giày hư là nghèo, chẳng phải khổ. Đó chẳng qua là không gặp thời mà thôi. Phàm khi con khỉ nhảy nhót đặng thong thả là nhờ gặp được rừng cây to nhánh dài, trơn tru dai dẻo. Dầu cho bực thiện xạ như Phùng Mông cũng không sao hạ nó được. Nếu nó rủi gặp cây khô gai góc thì sự hoạt động của nó ắt khó khăn chậm chạp. Cũng thời một con thú, cũng xương ấy gân ấy mà sự cử động khó dễ khác nhau. Hoàn cảnh không thuận làm cho nó không tự do dùng hết sở năng của nó. Nay sanh không nhằm thời, trên thì hôn ám, dưới thì loạn tặc, lại muốn sung sướng có đặng chăng?"

Khi Trang Tử gần chết, đệ tử muốn hậu táng. Ông nói:

- Ta có Trời Đất làm quan quách, nhựt nguyệt làm ngọc bích, tinh tú làm ngọc châu, vạn vật làm lễ tống. Đám táng của ta như vậy không đủ sao mà còn thêm chi vô nữa?

Đệ tử nói: - Chúng con sợ diều quạ ăn xác thầy.

Trang Tử nói: - Trên thì diều quạ ăn, dưới thì giòi kiến ăn. Cướp đây mà cho đó, sao lại thiên lệch thế! (Liệt Ngự Khấu)" (Trích trong quyển: Trang Tử Tinh Hoa của Nguyễn Duy Cần)

Trong sách Kim Cổ Kỳ Quan có một câu chuyện rất nổi tiếng của Trang Tử là chuyện: Trang Tử gõ bồn, xin lược thuật ra sau đây:

Một hôm, Trang sinh đi chơi núi, thấy dưới núi có mồ mả ngổn ngang, bèn than rằng:

Già trẻ không phân biệt,

Hiền ngu một lối về!

Người về trong mả, trong mả há có thể trở lại làm người?

Than thở một hồi rồi đi tiếp, bỗng gặp một ngôi mả mới, nấm đất chưa khô, có một thiếu phụ, mình mặc đồ tang, ngồi bên mả, tay vung vẩy chiếc quạt, quạt lia lịa vào mả.

Trang sinh lấy làm lạ, dừng lại hỏi:

- Nầy Cô, chẳng hay người chôn trong mồ là ai? Tại sao cô lại quạt mồ? Chắc có nguyên do gì chớ?

Thiếu phụ vẫn không đứng lên, vẫn quạt mồ liên tiếp như cũ, cất tiếng oanh thỏ thẻ nói:

- Người trong mồ là chồng xấu số của thiếp, chẳng may qua đời, chôn cất tại đây. Lúc còn sống, vợ chồng rất yêu nhau, chết cũng không nỡ rời nhau. Chồng thiếp có dặn: Nếu muốn cải giá, hãy chờ việc chôn cất xong xuôi, đất nấm mộ khô đã, rồi mới đi lấy người khác. Thiếp nghĩ, đất mới đắp, làm sao khô được, nên phải ra sức quạt cho mau khô.

Trang sinh rất buồn cười, nghĩ bụng: Chị đàn bà nầy sao vội vã quá như vậy, thế mà dám nói lúc chồng còn sống, vợ chồng rất yêu nhau. Nếu không yêu nhau thì chẳng biết còn ra thế nào nữa! Trang sinh bèn nói:

- Nếu muốn cho nấm mồ nầy mau khô thì cũng dễ thôi, chẳng qua vì tay cô yếu, nên quạt không mạnh. Kẻ bất tài nầy xin quạt giúp cô một tay.

Thiếu phụ lúc ấy mới ngưng quạt, đứng lên, nói lời cảm tạ, rồi hai tay đưa chiếc quạt bằng lụa trắng cho Trang sinh. Trang sinh ngầm làm phép, rồi nhắm vào nấm mộ quạt liên tiếp mấy cái, hơi nước bốc lên, chẳng mấy chốc đất trở nên khô ráo. Thiếu phụ tươi cười nói:

- Cảm tạ quan nhân vất vả.

Nói rồi, dùng ngón tay thon gỡ ra từ mái tóc một chiếc thoa bạc cùng với chiếc quạt đưa tặng Trang sinh, gọi là để cảm tạ công lao. Trang sinh từ chối không nhận chiếc thoa, chỉ nhận cây quạt. Thiếu phụ hớn hở ra về.

Trang sinh cũng trở về nhà, trong lòng buồn bã bực bội, nhìn chiếc quạt, than thở đọc thành bốn câu thơ:

Chẳng nợ nần nhau chẳng sánh đôi,

Nợ nần dan díu biết bao thôi.

Ví hay mình thác, người đen bạc,

Lúc sống tơ duyên đã đứt rồi.

Điền Thị (vợ của Trang sinh) đang ở nhà sau, nghe Trang sinh ngâm thơ ta thán, bước lên hỏi:

- Tiên sinh có điều gì mà thở than như vậy?

Trang sinh bèn thuật lại cho vợ nghe câu chuyện vừa qua của người góa phụ quạt mồ. Điền Thị giận mà nói rằng:

- Không ngờ ở đời lại có kẻ bất nghĩa như thế!

Trang sinh nghĩ ngợi, rồi đọc thêm bốn câu thơ nữa:

Khi còn những kể niềm yêu dấu,

Lúc thác thường chăm việc quạt mồ.

Vẽ hổ vẽ da, xương khó vẽ,

Biết người biết mặt, chẳng biết lòng.

Nguyên tác Hán văn:

Sinh tiền cá cá thuyết ân ái,

Tử hậu nhân nhân dục phiến trần.

Họa hổ họa bì nan họa cốt,

Tri nhơn tri diện bất tri tâm.

Điền Thị nghe mấy câu thơ đó thì cả giận, nói rằng:

- Vậy là chàng cho đàn bà ai cũng như thế cả sao?

Trang sinh nói:

- Nàng đừng vội giận, lòng người ai mà chả thế! Phỏng không may tôi có chết đi thì nàng với nhan sắc như thế, chắc đâu đã ở vậy được ba năm?

Điền Thị nổi giận giựt chiếc quạt xé nát nói rằng:

- Gái trinh chẳng lấy hai chồng. Nếu thiếp gặp cảnh ấy thì chỉ có một chết chớ không chịu nhục.

Sau đó, khoảng mấy ngày, Trang sinh bỗng ngã bịnh nặng, thuốc thang không khỏi, bèn nói với vợ rằng:

- Xem bịnh tình, tôi biết không sao sống được. Tiếc thay cái quạt hôm nọ, đến lúc nầy nàng cần dùng đến thì đã bị xé mất rồi!

Điền Thị khóc lóc nói rằng:

- Chàng đừng nghĩ thế, thiếp là người biết trọng lễ nghĩa, lẽ nào làm thế! Ví bằng chàng chẳng qua khỏi thì thiếp nguyện ở vậy suốt đời.

Trang sinh nghe vợ nói như vậy thì rất khen ngợi rồi tắt thở. Điền Thị than khóc suốt ngày đêm, không ăn uống gì cả, mặc đồ đại tang, khâm kiệm cho chồng rất tử tế, rồi đem quan tài tạm quàn vào nhà trong.

Được 7 ngày, có một thiếu niên hình dung tuấn tú, ăn mặc lịch sự, có một đày tớ theo hầu, tìm đến nhà Trang Tử, tự xưng là cháu của vua nước Sở, nghe tiếng Trang Tử là bực đại hiền, nên đến xin cầu học. Khi biết Trang Tử vừa tạ thế thì rất bùi ngùi thương tiếc, bèn chuẩn bị lễ phúng viếng, lạy trước linh sàng mà khấn rằng:

- Kính viếng linh hồn Trang Tiên sinh. Kẻ đệ tử nầy nghe Tiên sinh là người học rộng, tài cao, nên chẳng ngại đường xa, đến xin thọ nghiệp. Nào ngờ Tiên sinh đã cỡi hạc xa bay, đệ tử vô cùng thương xót. Vậy xin cho đệ tử lại ở đây chịu tang 100 ngày cho trọn nghĩa thầy trò.

Lạy xong, thiếu niên mời Điền Thị ra xin thưa chuyện. Điền Thị từ chối không ra, thiếu niên nói với người nhà rằng:

- Khi bạn bè của Trang Tiên sinh đến viếng, Sư mẫu còn phải ra tiếp, phương chi tôi là kẻ môn sinh thì hà tất phải lánh mặt. Vả lại, tôi còn xin Sư mẫu lục soạn những sách vở của Tiên sinh đã viết ra để lại cho đời, có được bao nhiêu quyển. Vậy xin Sư mẫu cho phép tôi được hầu chuyện.

Điền Thị bèn ra tiếp, trông thấy thiếu niên vừa trẻ vừa đẹp thì có cảm tình, đến khi trò chuyện, lời ăn tiếng nói rất lễ phép dịu dàng, khôn khéo, nên thêm quyến luyến, nên nhận lời cho thiếu niên tạm trú theo yêu cầu.

Cạnh bàn thờ đặt giữa nhà, nàng cho kê một cái giường ở gian bên cho khách nghỉ. Nàng lấy sách Nam Hoa Kinh của Trang Tử và Đạo Đức Kinh của Lão Tử đưa cho khách xem.

Điền Thị ở nhà trong, mỗi ngày hai lần ra cúng cơm chồng, nên có dịp gặp chàng thư sinh trò chuyện, sanh ra cảm mến, càng ngày càng say mê.

Một hôm, Điền Thị gọi đày tớ của thư sinh vào nhà trong hỏi chuyện, rằng:

- Chủ của anh năm nay bao nhiêu tuổi, đã có vợ chưa?

Đày tớ đáp:

- Cậu tôi năm nay 22 tuổi, chưa có vợ, vẻ người tuấn tú tài học khác thường, mà lại dòng dõi cành vàng lá ngọc, thì cũng dễ tìm nơi phú quí, nhưng xem ra, cậu tôi chỉ kén người tài sắc tuyệt vời, chẳng kể sang hèn, nghèo giàu, ít tuổi hay đứng tuổi, còn tân hay góa, thế mà đến nay vẫn chưa kén được.

Điền Thị nói:

- Tôi là người trong họ của vua nước Tề, nhan sắc chẳng kém người, mà đàn hát thêu thùa cũng không kém bạn, thực là vô duyên không được một người vừa đôi lứa như cậu của anh.

Người đày tớ lại nói:

- Tôi nhận thấy cậu tôi có nhiều cảm tình với cô lắm, nếu không phải chỗ sư đệ thì chẳng khó gì việc kết tóc xe tơ.

Điền Thị vui mừng nói:

- Việc của cậu anh theo học với thầy Trang Tử là việc mới định mà chưa thành, sao gọi là sư đệ được. Anh nên thưa rõ với cậu anh như thế, ý cậu anh thế nào, anh cho tôi biết.

Người đày tớ vâng dạ rồi lui ra. Điền Thị chờ mấy hôm không thấy trả lời, bèn gọi người đày tớ vào hỏi. Đày tớ đáp:

- Về đạo thầy trò thì cậu tôi đã nghe ra, nhưng cậu tôi còn nhận thấy có 3 điều bất tiện: Một là bàn thờ vong đặt nơi giữa nhà mà làm lễ kết hôn thì coi không được, hai là cậu tôi kém Tiên sinh về tài đức thì cái tình của cô chắc cũng kém nồng nàn, ba là ở nhà cậu tôi ra đi không mang theo nhiều tiền thì lấy chi sắm sửa.

Điền Thị nói:

Những điều vừa nói cũng dễ xử cả. Hiện nhà sau có phòng bỏ không, đem dọn bàn thờ vong ra đấy là được. Vả thầy Trang có tài đức, nhưng người thì xấu dạng và già hơn tôi rất nhiều, nên có khi xung đột với tôi về tư tưởng, cho nên ân ái cũng chẳng nồng nàn. Cậu anh là chỗ môn đăng hộ đối lớn, tài sắc gồm hai, thì chắc là duyên vầy cá nước. Còn như sính lễ thì tôi có sẵn rồi.

Điền Thị lấy 20 lạng bạc trao cho đày tớ đem về cho chủ. Chàng thư sinh nhận được bạc, mới định ngày hôn lễ. Điền Thị cả mừng, cho dọn bàn thờ ra sau.

Đêm hôm lễ thành hôn, Điền Thị và chàng thư sinh đều mặc quần áo mới rất đẹp, rất vui vẻ, cùng nhau trò chuyện.

Bỗng chàng thư sinh lăn ra kêu đau bụng, rồi mê man bất tỉnh. Điền thị ân cần săn sóc. Người đày tớ nói:

- Cậu tôi vốn có bịnh đau bụng từ lâu, mỗi khi lên cơn rất nguy hiểm, chỉ có một vị thuốc chữa khỏi được thôi, nhưng rất khó tìm kiếm. Đó là óc người sống hòa với rượu, uống vào thì khỏi ngay. Cho nên, mỗi lần cậu tôi đau bụng thì vua Sở phải bắt một người tội nhân giết chết để lấy óc hòa với rượu cho cậu tôi uống thì tánh mạng cậu tôi mới được bảo toàn.

Điền Thị nói: - Thế óc của người chết có được không?

Đày tớ đáp:

- Nếu óc của người chết chưa quá 30 ngày thì được.

Điền Thị nói: - Thầy Trang mới chết được 20 ngày, hiện quan tài còn quàn ở nhà sau. Để tôi mở nắp áo quan ra, bửa lấy óc cho cậu anh uống.

Tức thì Điền Thị, tay xách đèn, tay cầm búa đi ra nhà sau. Vừa cạy nắp quan tài thì thấy nắp bật lên, thấy Trang sinh nằm trong quan tài thở dài một tiếng rồi ngồi dậy. Điền Thị tuy bạo gan, nhưng vẫn là đàn bà, nên quá sợ hãi, người mềm nhũn, cái búa rơi xuống đất không hay. Trang sinh gọi:

- Nàng ơi! mau đỡ ta dậy.

Điền Thị tỉnh hồn, vội đứng lên đỡ Trang sinh bước ra khỏi quan tài. Trang sinh cầm đèn, Điền thị theo sau, đi lên nhà trên. Điền Thị biết là chàng thư sinh đang ở trên đó, lòng lo sợ toát mồ hôi, run rẩy đi theo. Nhưng khi lên đến nơi, vào phòng thấy giường nệm đẹp đẽ thơm tho mà không thấy hai thầy trò thư sinh. Điền Thị làm tỉnh nói với Trang sinh:

- Sau khi chàng nhắm mắt, thiếp thương xót vô cùng. Vừa rồi, bỗng nghe trong quan tài có tiếng động, chắc là chàng hồi sinh, nên thiếp lấy búa cạy nắp quan tài xem thử.

Trang sinh nói:

- Nàng có lòng như thế, tôi rất cảm tạ, nhưng đương khi tang tóc, sao nàng mặc quần áo lộng lẫy như một cô dâu thế?

- Chàng sống lại là điều rất vui mừng, cớ sao không cho thiếp mặc quần áo đẹp đẽ.

- Thế còn bàn thờ sao lại dọn vào nhà trong và trang hoàng nhà ngoài đẹp đẽ để làm gì? Lại còn có cỗ bàn linh đình như thế kia nữa là sao?

Điền Thị trả lời không được. Trang sinh cũng không hỏi nữa, sai dọn rượu ra uống, uống cho tới khi say, mới cầm bút viết mấy câu thơ:

Giũ sạch từ đây duyên với nợ,

Yêu ta, ta cũng không yêu nữa.

Ví cùng xum họp lại như xưa,

E nỗi đập xăng, lòng tráo trở.

Điền Thị xem thơ xong thì rất xấu hổ, chẳng dám nói gì.

Trang Tử lại viết thêm mấy câu nữa:

Ái ân thôi cũng chuyện trăm ngày,

Có mới vội vàng nới cũ ngay.

Vừa đậy quan tài, vừa bổ nắp,

Bên mồ lọ phải quạt luôn tay!

Trang Tử bỗng nhìn ra bên ngoài, hỏi Điền Thị rằng:

- Kìa, hai người nào thế kia?

Điền Thị nhìn ra thấy người thiếu niên thư sinh và tên đày tớ cùng đi vào. Nàng cả sợ thì Trang Tử đã biến mất, mà nhìn ra thì cũng chẳng thấy hai người kia nữa. Điền Thị mới biết Trang Tử có phép biến hóa, giả chết rồi biến ra chàng thư sinh để thử lòng nàng. Nàng hối hận vô cùng, xấu hổ không xiết, bèn vào nhà trong thắt cổ chết.

Trang Tử gỡ xác nàng xuống, đặt vào trong cái xăng cũ của mình, rồi đem chôn cất chu đáo.

Xong đâu đó, Trang Tử ngồi gõ bồn mà hát:

Nên than ôi! Thế sự!

Đường hoa đơm lại rã,

Vợ chết ắt ta chôn,

Ta chết vợ cải giá.

Ví bằng ta chết trước,

Một cuộc cười ha hả!

Ruộng mình người khác cày,

Ngựa mình người khác cỡi.

Vợ để lại người xài,

Con bị người rủa sả.

Nghĩ lại chạnh tấm lòng,

Nhìn nhau không lã chã.

Đời cười ta chẳng bi thương,

Ta cũng cười đời luống đoạn trường,

Cuộc đời khóc mà vãn hồi được,

Ta cũng ngàn thu khóc muôn hàng!

Trang Tử hát xong, đập nát tan cái bồn, đốt hết nhà cửa, rồi bỏ đi biệt tích....

* Học thuyết của Trang Tử:

Học thuyết của Trang Tử được trình bày trong sách Nam Hoa Kinh, tức sách Trang Tử.

Nam Hoa Kinh ngày nay còn được 33 thiên, phân làm 3 phần: Nội thiên, Ngoại thiên, Tạp thiên. Nội thiên gồm 7 thiên, Ngoại thiên gồm 15 thiên, Tạp thiên gồm 11 thiên.

(Xem chi tiết nơi chữ: Nam Hoa Kinh, vần N)

Căn cứ vào văn mạch thì chỉ có Nội thiên là biểu thị được chỗ trọng yếu của học thuyết Trang Tử, còn Ngoại thiên và Tạp thiên thì rất rời rạc, chỉ bàn lại những tư tưởng đã phô diễn ở Nội thiên mà thôi.

Trong Nội thiên chỉ có: Tiêu Dao Du (bàn về tự do tuyệt đối) và Tề Vật Luận (bàn về bình đẳng tuyệt đối) là hai thiên quan trọng nhứt, làm nền tảng cho học thuyết Trang Tử.

Học thuyết của Trang Tử tóm tắt gồm mấy yếu điểm kể ra sau đây:

1. Đạo là một cái Toàn thể Nhứt nguyên. Cái lớn lao bao nhiêu cũng ở trong Đạo, mà nhỏ bao nhiêu cũng chứa đủ cái Đạo bên trong.

2. Đừng xem thường cái thế giới hữu hình, vì vật chất và tinh thần tựu trung là một. Hễ chưa đạt đến cái trung tâm điểm của mọi sự mọi vật, tức là chỗ hoàn trung của mọi lẽ mâu thuẫn, của mọi chân lý tương quan vụn vặt, thì cái Đạo nơi ta chưa thể thực hiện được. Mỗi vật đều có cái giá trị riêng của nó, không có gì cao trọng hơn cái gì, nghĩa là giá trị của mọi vật đều bằng nhau. Lòng tham dục đèo bòng theo ngoại vật, nhân đó sẽ tiêu tan tất cả.

3. Rồi mở rộng tâm hồn bao trùm vũ trụ, nhìn vạn vật bằng cặp mắt tổng quan, thấy sự chằng chịt dính líu của mọi cặp mâu thuẫn trong đời, nghĩa là thấy được sự không thể chia lìa của những gì mà người đời không thể nào hòa hợp đặng.

Mọi sự tranh chấp nơi lòng sẽ tiêu tan, mọi sự tranh chấp nơi ngoài cũng sẽ hết làm cho lòng mình thắc mắc nữa.

Mình cảm thấy mình là người có thể có ích cho đời, nhưng không phải là người nhu thiết cho đời.

Muốn đạt đến chơn lý tuyệt đối tức là Đạo, thì phải lo cởi bỏ cái học Nhị nguyên và trục vật. Càng bớt náo động chừng nào thì càng lại được thành công chừng nấy. Chơn lý nầy mà được thành thực nhìn nhận và đem ra thực hành dễ khiến cho lòng được thư thái nhẹ nhàng, tự do giải thoát.

* Trang Tử và Lão Tử:

Sử gia đầu tiên của Trung hoa là Tư Mã Thiên bàn về cái học của Trang Tử có viết:

"Triết lý của Trang Tử khác với Lão Tử, lại muốn siêu thoát khỏi vấn đề nhân gian thế sự. Khi ông nói đến các vị vua đầu tiên của nhà Hán, cho rằng các bậc ấy lấy Vô vi mà trị nước là có ý muốn nói rằng các bậc trị nước ấy đã áp dụng triết lý chánh trị của Lão Tử. Chỉ đến cuối đời nhà Hán (-220) thì người ta mới bắt đầu để ý đến Huyền học, bấy giờ sách của Lão Tử mới được người ta dùng cái học của Trang Tử mà giải thích. Như vậy, ta thấy rằng, tuy khởi thủy hầu như lập trường triết lý của hai nhà đứng riêng nhau, nhưng vẫn có sự liên hệ với nhau luôn."

Trong thời kỳ Tiền Hán (-206), tư tưởng của Lão Tử được truyền bá, còn tư tưởng của Trang Tử thì mãi đến thời Hậu Hán (từ 25 đến 220) mới được phổ biến.

Bởi vậy, buổi đầu nhà Hán, danh từ Hoàng-Lão (Hoàng Đế và Lão Tử) được xưng tụng và phổ thông, chỉ đến cuối đời nhà Hán mới đổi ra thành Lão-Trang (Lão Tử và Trang Tử).

Nếu ta so sánh sách của Lão Tử với sách của Trang Tử, ta sẽ thấy khác nhau rất xa mà từ trước đến giờ chưa ai nêu rõ lên. Lão Tử thì tham gia vào phong trào chung của người đồng thời (như Khổng Tử, Mặc Tử) với mục đích là cứu dân. Trong khi đó, Trang Tử chỉ quan tâm đến vấn đề cứu chữa lấy mình làm gốc. Dường như Lão Tử viết Đạo Đức Kinh là để cho các vị vua chúa và các nhà làm chánh trị chớ không phải viết cho các đệ tử của ông. Đọc quyển Đạo Đức Kinh, ta thấy rõ ông thường nhấn mạnh về việc trị nước, luôn luôn chống đối chánh sách hữu vi, thường hay can thiệp vào việc của dân chúng.

Như vậy, ta thường thấy, cái học của Trang Tử là để cho tất cả mọi người trong xã hội, bất cứ là người dân hay quan; còn cái học của Lão Tử là dành riêng cho những ai có sứ mạng dìu dắt dân chúng hay trị vì thiên hạ.

Trang Tử với thuyết Tiêu Dao của ông, lại còn đi xa hơn nữa ở chỗ không mấy thiết tha đến việc cứu rỗi thiên hạ, là vì ông không tin nơi sự cứu đời, bởi một lẽ rất giản dị là không ai giải thoát được mình cả ngoài mình, và nếu mỗi người đều biết lo cho mình được "vô kỷ, vô công, vô danh" thì đâu cần ai lo cải tạo ai, và việc đời sẽ tự nhiên không còn rắc rối nữa.

Vấn đề xã hội vì vậy đối với ông thật ra chỉ là vấn đề cá nhân.

Chân vịt ngắn, cố mà kéo ra cho dài ắt nó đau đớn khổ sở; chân hạc thì dài mà cố làm cho nó ngắn thì nó đau. Cho nên Tánh mà dài thì không phải là cái nên chặt bớt; Tánh mà ngắn thì không phải là cái nên kéo cho dài. Như vậy thì đâu còn chỗ nào phải đau khổ nữa.

Cái mà thiên hạ thường gọi là thương người và giúp đời, phải chăng tựu trung đều có cái ý đem tất cả người đời đều cùng theo về một quan niệm tư tưởng hay tình cảm như ta, và phải chăng trong thâm tâm ai ai cũng tin rằng: đời đục cả, một mình ta trong; đời say cả, một mình ta tỉnh.

Ở trong thiên Thiên Địa nói rõ điều đó: Ôi, hạng thật mê, suốt đời không tỉnh; hạng thật ngu, suốt đời không khôn. Ba người cùng đi mà có một người mê thì chỗ mình định nói đến còn có thể mong đạt tới được, là vì kẻ mê ít mà người tỉnh nhiều. Nếu ba người cùng đi mà có hai người mê thì chỗ mình định nói đến không thể mong đạt tới được, vì người mê nhiều mà người tỉnh ít.

Nay cả thiên hạ đều mê, ta dù có muốn chỉ đường cũng không thể được, chẳng cũng xót xa lắm sao!

Tiếng hát hay không sao lọt được vào tai bọn dân quê, hát líu lo bậy bạ vậy mà chúng náo nức vui mừng. Thế nên lời nói cao không thể lọt vào lòng thế nhơn. Lời hay không thể nói ra được là vì lời thô rất nhiều, đầy lấp cả thiên hạ, được thế lực bè đảng ủng hộ. Biết là sự chẳng thể được mà gượng làm, đó lại còn mê hơn thiên hạ nữa. Cho nên, thà bỏ đi, mà chẳng suy cầu để làm gì còn hơn.

Hễ đồng thì ứng, không đồng thì không ứng, mà hễ đồng với ta thì ta cho là phải, còn không đồng với ta thì ta cho là quấy! Con người ta đều thích người đồng với mình, mà ghét người không đồng với mình.

Lão Tử thì chủ trương: cứng rắn thì dễ bị nát, nhọn bén thì dễ bị mòn lụt, đầy thì dễ đổ, v.v... cho nên Lão Tử chỉ cho con người con đường để tránh khỏi sự đổ nát, mòn gãy,.... Trái lại, Trang Tử thì chủ trương sự: ngoại tử sinh, vô chung thủy. Cho nên, chỗ mà Lão Tử chăm chú thì Trang Tử lại nhìn với cặp mắt thản nhiên như không đáng kể.

Tóm lại, theo Sử gia Tư Mã Thiên, cái học của Trang Tử không đâu là không bàn đến, nhưng gốc ở những lời dạy của Lão Tử. Chỗ tương đồng của Trang và Lão là cả hai đều cùng một quan niệm về Đạo và Đức, và cả hai đều chống đối tư tưởng truyền thống đương thời, và vì thế mà Tư Mã Thiên đặt cho học phái nầy là Đạo Đức Gia, vì quan niệm Đạo và Đức là nền tảng chung cho cái học của Lão và Trang.

Như thế, tuy là tự độ, nhưng cũng là độ tha một cách tiêu cực. (Trích trong Trang Tử Tinh Hoa, của Nguyễn Duy Cần)

TRÀNG

TRÀNG

場, 腸, 長

(Xem: Trường)

Tràng - Phan - Bảo cái

幢 - 幡 - 寶蓋

A: Standard - Oriflamme - Parasol.

P: Étendard - Oriflamme - Parasol.

Tràng: cờ. Phan: phướn. Bảo cái: lọng quí.

Trong mỗi cuộc lễ đưa rước hồi Đức Phật Thích Ca còn sanh tiền đều có: cờ, phướn và lọng quí che cho Phật.

TRÁNG

TRÁNG

TRÁNG: 壯 To lớn, khỏe mạnh.
Td: Tráng kiện, Tráng lệ.

Tráng kiện

壯健

A: Vigorous.

P: Vigoureux.

Tráng: To lớn, khỏe mạnh. Kiện: mạnh mẽ.

Tráng kiện là khỏe mạnh, sức khỏe tốt.

KKĂCR: Con cầu xin mảnh hình tráng kiện.

KKĂCR: Kinh khi ăn cơm rồi.

Tráng lệ

壯麗

A: Grandiose and magnificient.

P: Grandiose et magnifique.

Tráng: To lớn, khỏe mạnh. Lệ: đẹp đẽ.

Tráng lệ là to lớn và đẹp đẽ, thường nói về một công trình kiến trúc.

TRẠNG

TRẠNG

TRẠNG: 狀 - Hình dáng, - Giấy tờ trình lên quan, - Người thi đậu thứ nhứt kỳ thi Đình.
Td: Trạng huống, Trạng cáo, Trạng Trình.

Trạng cáo

狀告

A: The act of accusation.

P: L'acte d'accusation.

Trạng: (1). Cáo: kiện, buộc tội.

Trạng cáo hay Cáo trạng là tờ buộc tội.

CG PCT: Tiếp Thế, khi đặng Thế luật hay trạng cáo chi của người ngoại đạo cùng là tín đồ, mà kiện thưa trách cứ Chức sắc Thiên phong, bất câu phẩm vị nào, phải dâng lên cho Khai Thế.

CG PCT: Chú Giải Pháp Chánh Truyền.

Trạng huống

狀況

A: Situation.

P: La situation.

Trạng: (1). Huống: tình thế.

Trạng huống là cái tình cảnh đang xảy ra trước mắt.

TĐ ĐPHP: Cái trạng huống đời bao giờ cũng vậy.

TÐ ÐPHP: Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp.

Trạng sư

狀師

A: The advocate.

P: L'avocat.

Trạng: (1). Sư: thầy.

Trạng sư là người học luật thông thạo, chuyên thay mặt cho các thân chủ để binh vực quyền lợi của thân chủ trong một vụ kiện trước tòa án.

Trạng sư, trước kia được gọi là: thầy cãi, thầy kiện, hiện nay thường được gọi là Luật sư. Muốn làm Luật sư thì phải có bằng cấp Cử Nhân Luật, hay cao hơn, và phải tập sự trong nhiều năm.

CG PCT: Thượng Phẩm là chủ phòng cãi luật, làm Trạng sư của tín đồ.

CG PCT: Chú Giải Pháp Chánh Truyền.

Trạng Trình

狀程

Trạng: (1). Trạng nguyên. Trình: Trình Quốc Công, một tước rất cao trong triều đình, do vua nhà Mạc phong thưởng cho ông Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Trạng Trình là nói tắt: Trạng nguyên Trình Quốc Công, tước vị của Ngài Nguyễn Bỉnh Khiên thời nhà Mạc.

Nơi cõi thiêng liêng, Trạng Trình là một vị Thánh, đạo hiệu Thanh Sơn Đạo Sĩ, đứng đầu Bạch Vân Động chư Thánh. (Xem tiểu sử của Ngài nơi chữ: Thanh Sơn Đạo Sĩ, vần Th)

TRANH

TRANH

TRANH: 爭 Giành nhau, giựt lấy về phần mình.
Td: Tranh danh, Tranh luận, Tranh tụng.

Tranh bá đồ vương

爭伯圖王

Tranh: Giành nhau, giựt lấy về phần mình. Bá: chức Bá chủ, đứng đầu một nhóm chư Hầu. Đồ: mưu tính. Vương: vua.

Tranh bá đồ vương là tranh giành với nhau để làm bá chủ, mưu tính việc làm vua.

Ý nói: mưu đồ chánh trị lớn lao, tranh đoạt thiên hạ.

Tranh danh đoạt lợi

爭名奪利

Tranh: Giành nhau, giựt lấy về phần mình. Danh: tiếng tăm. Đoạt: chiếm về mình. Lợi: lợi lộc.

Danh và lợi là hai thứ mà người đời rất ham thích, càng có nhiều càng tốt.

Tranh danh đoạt lợi là tranh đấu giành giựt với nhau về danh và lợi.

Tranh luận

爭論

A: To discuss.

P: Discuter.

Tranh: Giành nhau, giựt lấy về phần mình. Luận: bàn cãi.

Tranh luận là bàn cãi với nhau để giành lấy phần đúng về mình.

TNHT: Nơi Thiên thơ đã có dấu ràng ràng, các con có đi tranh luận cũng nhọc công vô ích.

Tranh thủ

爭取

A: To dispute.

P: Disputer.

Tranh: Giành nhau, giựt lấy về phần mình. Thủ: lấy, đạt được.

Tranh thủ là giành lấy.

Tranh thủ nhơn tâm: giành lấy lòng người ủng hộ.

Tranh thủ còn có nghĩa là tận dụng thời gian để hoàn thành một công việc.

Tranh tụng

爭訟

A: To institute proceeding.

P: Intenter un procès.

Tranh: Giành nhau, giựt lấy về phần mình. Tụng: kiện thưa.

Tranh tụng là thưa kiện để giành lấy phần phải về mình.

TNHT: Những sự tranh tụng là những nét phàm tâm.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRÀO

Trào lưu

潮流

A: The current.

P: Le courant.

Trào: Triều: nước sông hay nước biển khi lên khi xuống. Lưu: dòng nước chảy.

■ Trào lưu hay Triều lưu là nước thủy triều, khi dâng lên khi hạ xuống.

■ Trào lưu là xu hướng đang được nhiều người hưởng ứng về phương diện văn hóa hay tư tưởng.

Trào phúng

嘲諷

A: Satirical.

P: Satirique.

Trào: giễu cợt. Phúng: nói bóng gió.

Trào phúng là nói mỉa mai chế giễu một cách bóng bẩy.

TRẠO

TRẠO

TRẠO: 棹 Chèo thuyền, mái chèo.
Td: Trạo châu, Trạo tam thốn thiệt.

Trạo châu

棹舟

A: To row.

P: Ramer.

Trạo: Chèo thuyền, mái chèo. Châu: Chu: chiếc thuyền, chiếc ghe.

Trạo châu là chèo thuyền.

Trạo tam thốn thiệt

棹三寸舌

Trạo: Chèo thuyền, mái chèo. Tam: ba. Thốn: tấc. Thiệt: lưỡi.

Trạo tam thốn thiệt là chèo ba tấc lưỡi, ý nói: cố gắng dùng lời nói để thuyết phục lòng người.

TRÁP

Tráp Tam bửu

A: The casket of three precious objects.

P: La cassette de trois objets précieux.

Tráp: cái hộp có ngăn và nắp đậy.

Tam bửu: ba món quí báu: bông, rượu, trà, tượng trưng Tinh, Khí, Thần của con người, để dâng lên cúng Đức Chí Tôn hoặc Đức Phật Mẫu hay các Đấng thiêng liêng.

Tráp Tam bửu, còn được gọi là Tam bửu ngọc hàm: 三寶玉函, (ngọc là quí, hàm là cái tráp) là một cái hộp hình khối chữ nhựt, bề cao độ 4 tấc, bề dài độ 6 tấc, bề dầy độ 2 tấc, làm bằng loại gỗ quí, sơn màu đỏ, mặt trước có chạm vẽ hình lưỡng long triều nhựt (hay lưỡng long tranh châu) có gắn một sợi dây dài để vị Chức sắc choàng qua cổ, đeo tráp tam bửu trước bụng. Phía trong Tráp Tam bửu cũng sơn màu đỏ, lót dưới một tấm nhung đỏ, trong đó có đựng: 1 bình hoa năm sắc và 1 dĩa trái cây, 1 chung rượu và 1 nhạo rượu, 1 tách trà và 1 bình trà.

Nơi Tòa Thánh, mỗi khi cúng Đại đàn, vị Chức sắc phái Ngọc, phẩm Giáo Sư mang Tráp Tam bửu từ lầu HTĐ đi xuống đến Ngoại nghi.

HTÐ: Hiệp Thiên Ðài.

TRAU

TRAU

TRAU: (nôm) Sửa chữa, giồi mài cho tốt đẹp.
Td: Trau tâm, Trau thân.

Trau tâm trau đức

Trau: (nôm) Sửa chữa, giồi mài cho tốt đẹp. Tâm: lòng dạ. Đức: đức hạnh.

Trau tâm là sửa lòng cho tốt đẹp.

Trau đức là trau giồi đức hạnh cho tốt đẹp hơn.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trau thân

A: To correct oneself.

P: Se corriger.

Trau: (nôm) Sửa chữa, giồi mài cho tốt đẹp. Thân: thân mình.

Trau thân là sửa mình, chữ hán là: Tu thân.

TNHT: Thánh tâm mấy kẻ vẹn trau thân.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRẮC

Trắc ẩn

惻隱

A: To have pity for.

P: S'apitoyer.

Trắc: thương xót. Ẩn: giấu kín.

Trắc ẩn là thương xót trong lòng.

Vô trắc ẩn chi tâm phi nhân dã: không có lòng trắc ẩn không phải là người vậy.

Trắc dĩ - Trắc hỗ

陟屺 - 陟岵

Trắc: lên cao, trèo lên. Dĩ: núi Dĩ. Hỗ: Hộ: núi Hỗ.

■ Trắc dĩ là trèo lên núi Dĩ, ý nói: tỏ lòng thương nhớ mẹ đã mất rồi.

Do câu trong Kinh Thi: Trắc bỉ Dĩ hề, chiêm vọng mẫu hề: trèo lên núi Dĩ kia mà trông ngóng mẹ.

■ Trắc hỗ là trèo lên núi Hỗ, ý nói: tỏ lòng thương nhớ cha đã mất rồi.

Do câu trong Kinh Thi: Trắc bỉ hỗ hề, chiêm vọng phụ hề: trèo lên núi Hỗ kia mà trông ngóng cha.

Trắc nết

A: Bad conduct.

P: Mauvaise conduite.

Trắc: nghiêng một bên. Nết: tánh nết.

Trắc nết là tánh nết không chính đính, tánh nết hư xấu.

Trắc trở

側阻

A: The obstacle.

P: L'obstacle.

Trắc: nghiêng một bên. Trở: trở ngại.

Trắc trở là gặp khó khăn trở ngại.

TNHT: Chuyện Thánh Thất xảy ra, ấy cũng một bước trắc trở trong đường Đạo của Thầy.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRĂM

Trăm đắng ngàn cay

Đắng cay hay cay đắng là chỉ sự đau khổ vất vả.

Thành ngữ chữ Hán tương ứng là: Thiên tân vạn khổ (ngàn cay muôn đắng), chỉ những nỗi đau khổ vất vả trong đời.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trăm họ

A: The people.

P: Le peuple.

Trăm họ, chữ Hán là Bá tánh, chỉ dân chúng.

BKNKSH: Cầu xin trăm họ bình an.

BKNKSH: Bài Khen Ngợi Kinh Sám Hối.

Trăm năm

A: The life.

P: La vie.

Trăm năm, chữ Hán là Bách niên hay Bá niên, chỉ một đời người, bởi vì đời người nơi cõi trần nầy nhiều lắm là một trăm năm (tương đối).

Sách Lễ Ký viết: Nhân sinh dĩ bách niên viết kỳ. Nghĩa là: người sống lấy trăm năm làm kỳ hạn.

TRĂNG

Trăng cùm xiềng gông

Trăng: dụng cụ để giam chân tội nhân vào một chỗ nhứt định, gồm hai miếng gỗ mà khi khép và khóa lại thì chừa ra một lỗ vừa bằng cái cổ chân, để tra chân tội nhân vào đó, không rút ra được. Cùm: đồng nghĩa với Trăng, để giam chân tội nhân. Xiềng: sợi dây xích sắt để khóa tay và chân tội nhân. Gông: một loại cùm để khóa vào cổ của tội nhân.

Trăng cùm xiềng gông là chỉ những dụng cụ để giam giữ và hành hình người có tội.

KSH: Kinh Sám Hối.

Trăng hoa

A: The love affair.

P: L'amourette.

Trăng hoa: chữ Hán là Nguyệt hoa, do thành ngữ: Nguyệt hạ hoa tiền, dưới trăng trước hoa, chỉ cảnh đẹp nên thơ, trai gái hò hẹn đi ngắm trăng xem hoa để tình tự với nhau.

Trăng hoa là chỉ tình yêu nam nữ lãng mạng, ngoài vòng lễ giáo, mà luân lý đời xưa ngăn cấm.

GTK: Phường trăng hoa, hát bội khá từ.

GTK: Giới Tâm Kinh.

TRẮNG

Trắng án

A: Acquitted.

P: Acquitté.

Trắng án là được tòa án xử vô tội.

BĐNĐ: ĐNĐ 7: Những người đã có công nhưng đắc tội cùng Hội Thánh thì phải giao nạp cho HTĐ, chừng nào Tòa Tam giáo HTĐ cho trắng án thì đặng thăng cấp.....

BÐNÐ: Bát Ðạo Nghị Ðịnh.

HTÐ: Hiệp Thiên Ðài.

Trắng răng

A: The youth.

P: La jeunesse.

Trắng răng là chỉ thuở còn niên thiếu.

Ngày xưa, ở nước ta có tục nhuộm răng ăn trầu (miền Bắc) để giữ cho hàm răng được bền chắc, không bị sâu ăn răng. Con nít còn răng sữa nên chưa được nhuộm răng, chờ khi mọc răng thiệt rồi thì mới nhuộm răng. Cho nên, răng trắng là lúc còn răng sữa, tức là lúc còn con nít.

Thường nói: Trắng răng đến thuở bạc đầu: từ lúc còn ấu thơ cho đến lúc tuổi già đầu bạc.

Trắng trợn

A: Impudent.

P: Cru.

Trắng trợn là ngang ngược đến mức bất chấp công lý và lẽ phải.

TRÂM

Trâm anh

簪纓

A: The noble family.

P: La famille noble.

Trâm: cái trâm cài tóc của phụ nữ. Anh: cái dải mũ.

Trâm anh là chỉ nhà quyền quí sang trọng.

TRẦM

TRẦM

TRẦM: 沉 - Chìm xuống, sâu kín, - gỗ trầm.
Td: Trầm đoàn, Trầm luân.

Trầm đoàn

沉團

A: The perfume-burner.

P: Le brûle-parfum.

Trầm: gỗ trầm. Đoàn: vật hình tròn.

Trầm đoàn là cái lư trầm bằng thau, hình tròn, dùng để đốt gỗ trầm trong đó, tỏa mùi thơm ra chung quanh, khử hết các mùi ô trược hôi hám.

Bài Thài hiến lễ: Tuần hương:

Trầm đoàn khói tỏa năm mây,

Mùi hương phưởng phất thơm bay ngút trời.

Trầm luân khổ hải

沉淪苦海

A: To be plunged into the painful sea.

P: Être plongé dans la mer douloureuse.

Trầm: Chìm xuống, sâu kín. Luân: chìm đắm. Khổ hải: biển khổ. Đức Phật nhận thấy những nỗi đau khổ của con người nơi cõi trần nhiều như nước bốn biển, nên ví cõi trần là biển khổ

Trầm luân khổ hải là chìm đắm trong biển khổ.

Ý nói: con người mãi mãi chịu đau khổ trong vòng luân hồi nơi cõi trần.

TTCÐDTKM: Tán Tụng Công Ðức Diêu Trì Kim Mẫu.

Trầm tĩnh

沉靜

A: To plunge into the calm; peaceful.

P: Plonger dans le calme; paisible.

Trầm: Chìm xuống, sâu kín. Tĩnh: yên lặng.

■ Trầm tĩnh là yên lặng kín đáo.

■ Trầm tĩnh là bình tĩnh, luôn luôn tự chủ, không bối rối hay vội vàng trước những biến đổi đột ngột đưa đến.

Trầm tư mặc tưởng

沉思默想

A: The profound meditation.

P: La méditation profonde.

Trầm: Chìm xuống, sâu kín. Tư: suy nghĩ. Mặc: yên lặng. Tưởng: nghĩ. Trầm tư là chìm đắm vào sự suy tư. Mặc tưởng là yên lặng suy tưởng.

Trầm tư mặc tưởng là trạng thái tập trung tư tưởng, đắm mình vào sự suy nghĩ một vấn đề đạo lý.

TRÂN

TRÂN

TRÂN: 珍 Quí, ngon.
Td: Trân cam, Trân trọng.

Trân cam

珍甘

A: The precious and agreeable dishes reserved for parents.

P: Les mets précieux et agréables réservés à ses parents.

Trân: Quí, ngon. Cam: ngọt.

Trân cam là đồ ăn quí và ngon dành cho cha mẹ.

Ý nói: bổn phận làm con phải lo phụng dưỡng cha mẹ.

Trân trọng

珍重

A: Respectful.

P: Respectueux.

Trân: Quí, ngon. Trọng: kính trọng.

Trân trọng là quí báu và kính trọng.

TNHT: Thầy vui muốn cho các con thuận hòa cùng nhau hoài, ấy là lễ hiến cho Thầy rất trân trọng.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRẦN

TRẦN

TRẦN: 塵 Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại.
Td: Trần ai, Trần cấu, Trần tình.

Trần ai

塵埃

A: The world, the misfortunes of world.

P: Le monde, les malheurs du monde.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Ai: bụi.

Trần ai là chỉ cõi trần, hay những nỗi vất vả nơi cõi trần.

KKCĐTTT: Quên trần ai, mong mỏi động đào.

KKCÐTTT: Kinh Khai Cửu, Ðại Tường, Tiểu Tường.

Trần cấu

塵垢

A: The dust and stains.

P: La poussière et les souillures.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Cấu: cáu bẩn.

Trần cấu là những thứ dơ bẩn nơi cõi trần.

Bài Ngụ Đời của Đức Lý:

Đem thân trần cấu gieo miền trầm luân.

Trần duyên

塵緣

A: The fastening to the world.

P: Les attaches au monde.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Duyên: mối dây ràng buộc.

Trần duyên là những mối dây ràng buộc con người vào cõi trần.

PMCK: Diệt tục kiếp trần duyên oan trái.

PMCK: Phật Mẫu Chơn Kinh.

Trần hoàn

塵寰

A: The world.

P: Le monde.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Hoàn: bờ cõi rộng lớn.

Trần hoàn là cõi trần.

Trần khổ

塵苦

A: Misfortunes of world.

P: Les malheurs du monde.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Khổ: vất vả khổ cực.

Trần khổ là những nỗi vất vả nơi cõi trần.

TNHT: Trần khổ dầu ai chơn muốn lánh.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trần lổ

A: Completely bare.

P: Complètement nu.

Trần: (nôm) không mặc áo. Lổ: trần truồng.

Trần lổ là trần truồng, không có quần áo mặc che thân.

TNHT: Ấy vậy, Đạo là vật rất hữu ích như giáp hữu ích cho thân các con, nếu các con bỏ giáp thì thân các con ra trần lổ, còn bỏ Đạo thì các con ở dưới phép tà thần.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trần thế

塵世

A: The world.

P: Le monde.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Thế: đời, cõi đời.

Trần thế là cõi trần, tức là cõi đời, cõi thế gian.

TNHT: Đạo mầu rưới khắp nơi trần thế.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trần tình

塵情

A: The feelings of man in the world.

P: Les sentiments de l'homme dans le monde.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Tình: tình cảm.

Trần tình là những tình cảm của con người nơi cõi trần.

Con người có Thất tình: Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Lạc, Dục.

Trong Thất tình, có 3 tình tốt là: Hỷ, Ái, Lạc; và 4 tình xấu là: Nộ, Ai, Ố, Dục. (Xem: Thất đầu xà, vần Th)

KKĐCR: Diệt trần tình vui hưởng tiêu diêu.

KKÐCR: Kinh Khi Ðã Chết Rồi.

Trần tục

塵俗

A: Vulgar world.

P: Monde vulgaire.

Trần: Bụi đất, chỉ cõi trần, cõi của nhơn loại. Tục: thấp kém.

Trần tục là cõi trần thấp kém.

Người trần tục là con người thấp kém nơi cõi trần.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRẤN

TRẤN

TRẤN: 鎮 - Đè nén, giữ cho yên. - Khu vực hành chánh.
Td: Trấn an, Trấn đạo, Trấn thần.

Trấn an

鎮安

A: To calm down.

P: Calmer.

Trấn: Đè nén, giữ cho yên. An: yên ổn.

Trấn an là giữ gìn cho yên ổn.

Trấn an nhơn tâm: gìn giữ cho an lòng dân chúng, không để cho dân chúng hoang mang lo sợ.

Trấn Đạo

鎮道

A: Religious region.

P: Région religieuse.

Trấn: Khu vực hành chánh. Đạo: tôn giáo.

Trấn Đạo là một khu vực đạo rộng lớn có từ 3 đến 5 Châu Đạo. Châu Đạo là một Tỉnh Đạo.

Đứng đầu Trấn Đạo là một Chức sắc phẩm Giáo Sư, với chức vụ Khâm Trấn Đạo, do Hội Thánh bổ nhiệm, để trông coi đạo sự trong một Trấn Đạo. Dưới quyền Khâm Trấn Đạo là các vị Khâm Châu Đạo.

Khâm Trấn Đạo nam chỉ trông coi đạo sự bên nam phái; còn Nữ Khâm Trấn Đạo thì trông coi đạo sự bên nữ phái.

Trấn nhậm

鎮任

A: To govern.

P: Gouverner.

Trấn: - Đè nén, giữ cho yên. - Khu vực hành chánh. Nhậm: Nhiệm: gánh vác.

Trấn nhậm là đảm nhận chức vụ gìn giữ yên ổn ở một địa phương.

TNHT: Thầy đã ban sắc cho Thần hoàng Long Thành thăng lên chức Văn Xương, vào trấn nhậm làng Hiệp Ninh.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trấn tâm chi bửu

鎮心之寶

Trấn: Đè nén, giữ cho yên. Tâm: lòng. Chi: hư tự. Bửu: Bảo: quí báu.

Trấn tâm chi bửu là vật quí báu dùng để giữ cái tâm cho yên ổn, không bị vọng động làm điều sái quấy.

Trấn Thần

鎮神

A: The sanctification.

P: La sanctification.

Trấn: Đè nén, giữ cho yên. Thần: vị Thần, Thần linh.

1. Trường hợp Trấn Thần một vật:

Trấn Thần một vật là dùng phép huyền diệu của Đức Chí Tôn ban cho để ban rải thanh điển vào một vật, khử trừ các trược điển và đưa một vị Thần đến trấn giữ, không cho tà quái xâm nhập khuấy phá.

Hành pháp Trấn Thần do một vị Thời Quân hay một Chức sắc cao cấp HTĐ thực hiện. Vị nầy cầm một bó nhang 9 cây đang cháy, vẽ bùa Trấn Thần vào vật ấy.

Trấn Thần Thánh Tượng Thiên Nhãn: Các bức Thánh Tượng Thiên Nhãn sau khi in xong, phải được trấn Thần rồi mới phát cho bổn đạo đem về tư gia thượng lên bàn thờ. Nếu Thánh Tượng không được trấn Thần thì nó chỉ là một tấm giấy có in hình màu mà thôi, không có linh nghiệm chi hết, nhưng khi đã được trấn Thần thì nó trở nên linh hiển vì nó có chứa thanh điển nên thông đồng được với thanh điển của Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng, và có một vị Thần trấn giữ, không cho tà quái xâm nhập làm ô trược. Cho nên, khi chúng ta cúng Đức Chí Tôn trước Thiên bàn, chúng ta cầu nguyện điều gì thì luồng tư tưởng của chúng ta nương theo thanh điển ấy mà đến được Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng.

Trấn Thần áo mão Chức sắc: Việc trấn Thần áo mão của Chức sắc có tác dụng đưa thanh điển vào trong áo mão của Chức sắc, đẩy lui các trược điển, và có một vị Thần đến trấn giữ, giúp cho Chức sắc khi mặc áo mão hành đạo có thêm thanh điển được sáng suốt mà làm phận sự, cũng như ngăn cản không cho tà quái xâm nhập vào vị Chức sắc mà khuấy phá, dối gạt nhơn sanh, làm mất đức tin của bổn đạo.

Nếu bản thân vị Chức sắc có nhiều thanh điển (do đạo tâm kiên cố, tu hành chơn chánh và trường chay) thì thanh điển nầy liên kết với thanh điển trấn Thần, tạo thành một khối thanh điển mạnh mẽ, giúp cho lời nói và hành động của Chức sắc rất sáng suốt, việc làm có kết quả bất ngờ, tà ma phải kính sợ và vâng phục, che chở Chức sắc vượt qua các tai nạn trong khi hành đạo. Lại nữa, khi Chức sắc lãnh Thánh lịnh của Hội Thánh đi hành đạo địa phương thì vị Chức sắc ấy là Đại diện của Hội Thánh, nên được chư Thần Thánh hộ trì suốt trong bước đường thi hành nhiệm vụ. Tất cả những điều đó, giúp cho vị Chức sắc hành đạo kết quả, đem nhiều lợi ích cho nhơn sanh.

Ngược lại, nếu bản thân vị Chức sắc chưa đủ giác ngộ, tu hành chưa chơn chánh, phạm giới, thì những thứ nầy tạo ra trược điển, hóa giải hết các thanh điển trấn Thần, làm cho hành động của vị Chức sắc nầy cũng bình thường như bao người bình thường khác.

Trấn Thần Tam bửu (Hoa, Rượu, Trà) trước khi dâng cúng Đức Chí Tôn:

Trong các lễ cúng Đại đàn tại Tòa Thánh, Bông Rượu Trà được đựng trong Tráp Tam bửu, một Chức sắc HTĐ hành pháp trấn Thần để ban rải thanh điển vào Tam bửu, hoá giải hết các trược điển làm cho Bông Rượu Trà hoàn toàn được trong sạch, trước khi giao cho các Lễ sĩ điện dâng vào BQĐ cúng Đức Chí Tôn.

Trấn Thần là một Bí pháp đặc biệt của Đạo Cao Đài do Đức Chí Tôn ban cho sử dụng trong thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, khi mà tà ma quỉ quái của khối trược quá lộng hành, làm cho khí trược bừng lên bao phủ khắp địa cầu. Trấn Thần là để đem thanh điển đẩy lui trược điển, khiến cho tà ma không thể nhập vào mà khuấy phá, đồng thời hộ trợ thanh điển cho người tu để giúp người tu bớt khỗ não và mau tiến hóa.

2. Trường hợp Trấn Thần các pho tượng:

Trấn Thần các pho tượng là ban rải thanh điển vào các pho tượng để đẩy lùi các trược điển, và kêu gọi chơn linh của vị ấy nhập vào pho tượng.

Pho tượng không trấn Thần chỉ là một khối xi măng, sắt và cát; nhưng khi được trấn Thần rồi thì pho tượng trở nên linh hiển, vì có thanh khí bao trùm, có một vị Thần gìn giữ, và có chơn linh của vị ấy nhập vào pho tượng để thi hành phận sự về phương diện vô hình và chứng nhận các lời cầu nguyện.

Khi Đức Phạm Hộ Pháp trấn Thần bức họa Tam Thánh ký Hòa ước đặt tại Tịnh Tâm Điện Tòa Thánh, Đức Hộ Pháp cầm 9 cây nhang đang cháy hành pháp trấn Thần Đức Thanh Sơn Đạo Sĩ trước, Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn kế đó, và Đức Tôn Trung Sơn sau cùng. Đức Hộ Pháp nói:

"Trấn Thần ba vị Thánh rất khó, vì phải kêu chơn linh của họ đến nhập vào tượng ảnh, mà muốn cho họ đến, phải thấu đáo cả căn kiếp của họ mới đặng. Còn 9 cây nhang dùng để trấn Thần là 9 cây nhang bắc lên Cửu Trùng Thiên cho các chơn linh nương theo đó. Chẳng biết họ ở từng trời thứ mấy, mình cứ đưa lên đủ, họ gặp họ tới ngay, quan hệ là trước khi trấn Thần, phải xem lại coi có tắt cây nhang nào không. Thảng như họ ở từng trời thứ 7 mà cây nhang thứ 6 rủi tắt đi, thành ra bị cách khoảng, họ không thể tới được.

Bây giờ chúng ta chỉ thông công với các Đấng trong Cửu Thiên Khai Hóa, rồi đây cũng có ngày Bần đạo kêu lên Đức Di-Lạc ở từng trời thứ 11 chưa biết chừng, khi ấy sẽ phải dùng đến 11 cây nhang chớ không phải 9 cây nữa.....

Trước tượng ảnh không có bàn thờ chi hết, vì chơn linh đã nhập vào đó như người sống vậy."

Đức Phạm Hộ Pháp trấn Thần Tòa Thánh ngày mùng 6-giêng-Đinh Hợi (dl 27-01-1947), khi trấn Thần tượng Đức Phật Di-Lạc, tượng Đức Quyền Giáo Tông Lê Văn Trung và tượng Bà Nữ Đầu Sư Hương Thanh, Đức Hộ Pháp nói:

"Đức Phật Di-Lạc đã ngự vào tượng, ngồi thị chứng cho nhơn loại thập phương thế giới day hướng về Đền Thánh mà cầu nguyện Ngài ban ân huệ cho toàn sanh chúng.

Tượng Đức Quyền Giáo Tông và Bà Nữ Đầu Sư có ý nghĩa là: Nhị vị ngự thường xuyên trước Đền Thánh để tiếp rước nhơn sanh tiến bước vào đường Chánh giáo, năng lo dìu dắt con cái Chí Tôn mỗi khi vào cầu nguyện và chiêm bái Đức Chí Tôn."

Khi Đức Phạm Hộ Pháp trấn Thần hai pho tượng: Ông Thiện và Ông Ác, Ngài nói:

"Đời thường lầm lạc, làm điều ác cho là thiện và thường lấy điều lành cho là ác. Nên từ đây, năng lực của Thiện Thần sẽ phô bày ra mặt đời, thế nào là chánh, việc nào là thiện, làm thế nào là phước, cho thiên hạ rõ.

Còn Ác Thần thì phô bày ra mặt đời, thế nào là tà, việc nào là ác, sao gọi là tội, cho nhơn loại rõ.

Hai Ông Thần nầy rất linh hiển, dùng quyền năng thiêng liêng đưa ra thiệt tướng trong hai con đường: phước và tội, siêu và đọa, sanh và tử, để cho con cái Đức Chí Tôn khỏi lầm lạc, hầu tránh khỏi con đường tự diệt. Đi vào con đường sanh thì nhơn loại mới mong hoà bình được."

BQÐ: Bát Quái Ðài.

HTÐ: Hiệp Thiên Ðài.

Trấn Thần linh

鎮神靈

Trấn: - Đè nén, giữ cho yên. - Khu vực hành chánh. Thần: vị Thần. Linh: thiêng liêng, linh hiển. Thần linh: vị Thần thiêng liêng mầu nhiệm.

Trấn Thần linh là các vị Thần thiêng liêng mầu nhiệm trấn nhậm ở các địa phương, như: Thần hoàng, Văn Xương, Thổ Thần, Hậu Thổ, v.v....

KÐLC: Kinh đưa linh cửu.

Trấn thủ

鎮守

A: To guard.

P: Garder.

Trấn: - Đè nén, giữ cho yên. - Khu vực hành chánh. Thủ: gìn giữ.

Trấn thủ là gìn giữ, bảo vệ nơi quan yếu, chống lại sự xâm nhập của kẻ phá hoại.

BĐNĐ: Quan Thánh Đế Quân, chào chư vị Thiên phong HTĐ và Hương Lự Hiền muội, chư vị cứ thiết đàn, có ta trấn thủ.

BÐNÐ: Bát Ðạo Nghị Ðịnh.

HTÐ: Hiệp Thiên Ðài.

Trấn tĩnh

鎮靜

A: To calm oneself.

P: Se calmer.

Trấn: Đè nén, giữ cho yên. Tĩnh: yên lặng.

Trấn tĩnh là giữ thái độ yên lặng để cho tinh thần được an ổn trước những biến cố bất ngờ.

TRẬN

Trận bại thương vong

陣敗傷亡

Trận: mặt trận hai bên đánh nhau. Bại: thua, thất bại. Thương: bị thương tích. Vong: mất, chết.

Trận bại thương vong là chết vì đánh thua và bị thương tích nơi mặt trận.

Trận vong: chết nơi mặt trận.

Chiến sĩ trận vong: binh sĩ đánh giặc chết nơi mặt trận.

TRÊU

Trêu cay ngậm đắng

Trêu: tức là Trươu: ngậm trong miệng. Cay đắng: chữ Hán là Tân khổ, chỉ những nỗi xót xa đau khổ.

Trêu cay ngậm đắng là phải chịu đựng nhiều nỗi xót xa đau khổ.

TNHT: Con đã để dạ ưu tư về mối đạo, đã lắm lần trêu cay ngậm đắng mà nhuộm nét nâu sồng.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

TRI

TRI

TRI: 知 Biết, hiểu biết, quen biết.
Td: Tri âm, Tri hành, Tri túc.

Tri âm

知音

A: The intimate friend.

P: L'ami intime.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Âm: tiếng đàn.

Tri âm, nghĩa đen là nghe tiếng đàn biết được ý nghĩ của người đàn, nghĩa bóng là bạn bè thân thiết hiểu biết lòng dạ nhau. (Xem điển tích: Bá Nha - Tử Kỳ, vần B)

Tri ân

知恩

A: To be grateful.

P: Être reconnaissant.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Ân: ơn.

Tri ân là biết ơn.

Thành kính tri ân: Thành thật, kính trọng và biết ơn.

Tri cơ

知機

A: The sageness.

P: La sagesse.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Cơ: máy, ở đây ý nói Thiên cơ: máy Trời.

Tri cơ là biết được máy Trời, tức là biết được những lẽ bí mật mầu nhiệm của Trời Đất.

TNHT: Tìm vào nẻo Đạo mới tri cơ.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Tri giả bất ngôn, ngôn giả bất tri

知者不言,言者不知

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Giả: ấy là. Ngôn: lời nói. Bất: không.

Câu trên trích trong Đạo Đức Kinh của Đức Lão Tử:

Tri giả bất ngôn: biết ấy là không nói.

Ngôn giả bất tri: nói ấy là không biết.

Đây là nói về việc Thiên cơ: máy Trời. Người mà biết được Thiên cơ thì không bao giờ dám nói ra, sợ mang tội. Còn người nói ra việc Thiên cơ thì chắc chắn người đó không biết.

Tri giác

知覺

A: The perception.

P: La perception.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Giác: sự cảm biết do giác quan của con người.

Tri giác là sự hiểu biết các vật bên ngoài do sự cảm nhận của giác quan con người.

Do đó, Tri giác bao gồm: Thị giác, Thính giác, Xúc giác, Vị giác, v.v....

Tri giác nảy sanh trên cơ sở của cảm giác, nhưng nó khác với cảm giác ở chỗ tri giác không phản ánh từng tánh cách riêng của sự vật mà là phản ánh tập hợp cùng một lúc các tánh cách của sự vật.

Tri hành hợp nhứt

知行合一

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Hành: Làm. Hợp nhứt: hợp lại làm một.

Tri hành hợp nhứt là sự Tri và sự Hành hợp lại làm một, chớ không phải phân ra làm hai việc.

Đây là một học thuyết của nho gia Vương Dương Minh (1472-1528) đời nhà Minh bên Tàu.

Ông Vương Dương Minh cho rằng Tri với Hành là một. Ông theo cái tôn chỉ Duy tâm nhứt trí mà lập ra thuyết nầy để đem học giả vào con đường thực tiễn của đạo đức.

Ông nói rằng: "Muốn hiểu cái thuyết Tri Hành hợp nhứt, trước hết phải biết cái tôn chỉ sự lập ngôn của ta. Người đời nay học vấn, nhân vì đã phân Tri Hành ra làm hai việc, cho nên khi có một cái niệm phát động, tuy là bất thiện, nhưng bởi chưa thi hành thì không tìm cách ngăn cấm. Ta nói cái thuyết Tri Hành hợp nhứt chính là để người ta hiểu được chỗ nhất niệm phát động, tức là Hành rồi. Hễ chỗ phát động có điều bất thiện thì đem điều bất thiện ấy trừ bỏ ngay đi, cốt bỏ đến chỗ căn để khiến cho cái niệm bất thiện không tiềm phục ở trong bụng. Ấy đó là tôn chỉ sự lập ngôn của ta."

Ta nên biết rằng hai chữ Tri và Hành của Dương Minh nói ở đây có cái nghĩa khác với cái nghĩa thường dùng. Tri là chuyên nói cái minh giác của Tâm, Hành là nói sự phát động của Tâm, nhưng trong sách Đại học gọi là Ý vậy. Tri là bản thể của Tâm, Ý là sự phát động của Tâm. Tâm với Ý là một thì Tri với Hành cũng là một. (Theo Nho giáo của Trần Trọng Kim)

Bài của Ngài Hiến Đạo HTĐ nói về thuyết Tri Hành hợp nhứt, trích trong quyển Tiếng Gọi, chép ra sau đây:

"Thuyết Tri Hành hợp nhứt do nhà học giả trứ danh Vương Dương Minh đề xướng. Trước khi bàn về thuyết nầy, nên nói qua sơ lược tiểu sử của tác giả.

Ông là Vương Thủ Nhân, tự là Bá An, dòng dõi nho học có tiếng đời nhà Minh, ở đất Dư Diêu, tỉnh Chiết Giang. Vì ông làm nhà ở Dương Minh động, cách thành Hàng Châu 20 dặm cho nên các học giả gọi ông là Dương Minh tiên sanh.

Ông chẳng những học vấn đã tinh mà võ công cũng rỡ, kể về học thuyết thì Tri Hành nhứt trí, kể về sự nghiệp thì văn võ kiêm toàn.

Lúc trẻ tuổi hay trầm tư mặc tưởng. Năm 17 tuổi, đương đi chơi xa, cha gọi về cưới vợ. Trên đường về gặp một đạo sĩ đương ngồi bên đường, Nhân hỏi đạo dưỡng sinh, ông nghe qua lấy làm đắc ý, ngồi nghe hoài không chán, quên phức đêm ấy là đêm cưới vợ.

Ông có bộ óc tư tưởng cải cách, thoát ly cái lối học hủ lậu của các nhà nho thuở ấy. Học thuyết của ông về phần tinh túy là thuyết "Tri Hành hợp nhứt".

Xưa nay các nhà học giả đều chia phần TRI và phần HÀNH làm hai việc. Đến đời ông Dương Minh mới xướng lên cái thuyết Tri Hành hợp nhứt.

Ông nói: Hễ tri lúc nào là Hành lúc ấy. Có Hành mới chứng nghiệm được Tri. Nếu không Tri lấy gì mà Hành? Không Hành lấy gì gọi rằng Tri? Tri Hành không thể chia làm hai việc được, nên ông chủ trương Tri Hành hợp làm một.

Tỷ như thấy sắc đẹp, biết nó là sắc đẹp, đó là Tri; nhưng ở trong lúc thấy sắc đẹp tức khắc đã ham liền, đó là Hành; như nghe mùi hôi, biết là hôi, đó là Tri, nhưng trong lúc nghe mùi hôi, tức khắc đã ghét liền, đó là Hành.

Giả như thấy sắc đẹp mà không ham, nghe mùi hôi mà không ghét, là vì không biết đẹp, không biết hôi, đủ chứng được không tri, thời không hành. Chớ như biết đẹp thì thích ngay, nghe hôi thì ghét ngay, chẳng phải Tri với Hành đi cặp với nhau hay sao?

Còn như Tri Hành chia làm hai việc, há có lẽ mắt thấy đẹp, mũi nghe hôi, rồi ham đẹp, ghét hôi lại ra một lúc khác hay sao? Đều là không thể có được.

Lại như nói người kia biết hiếu, người kia biết đễ, tất là người ấy đã làm việc hiếu việc đễ rồi, thì mới bảo là biết hiếu biết đễ. Cũng như biết đau tất là mình đã thấy đau rồi mới biết đau; biết đói tất là mình đã thấy đói rồi mới biết đói. Như vậy thì Tri với Hành phân ra làm hai thế nào được?

Hoặc là tâm mình khởi một niệm thiện, liền khi đó ý thiện phát sanh; hoặc là tâm mình khởi một niệm ác, liền khi đó ý ác phát sanh. Tâm khởi niệm, ý phát sanh đồng trong một lúc, đủ chỉ rõ Tri Hành hợp làm một.

Nếu đem Tri Hành phân ra hai việc thì khi có một niệm phát động, tuy là bất thiện nhưng bởi chưa thi hành, thì không tìm cách ngăn cản, cái niệm ấy có thể sanh mộng nẩy chồi càng ngày càng lớn, sau khó diệt trừ. Như vậy là nguy thay!

Vương Dương Minh phát huy cái thuyết "Tri Hành hợp nhứt" chính là để người hiểu được nhứt niệm phát động, tức là hành rồi. Hễ chỗ phát động có điều bất thiện thì đem điều bất thiện ấy trừ ngay đi, cốt bỏ đến chỗ căn để khiến cái niệm bất thiện không tiềm phục ở trong lòng được nữa.

Ấy tôn chỉ "Tri Hành hợp nhứt" là thế.

Vương Dương Minh muốn đem học giả vào con đường thực tiễn đạo đức. Tự mình muốn gột rửa cái gì còn dơ bẩn thì phải dụng công ở sự "Tỉnh sát khắc trị".(1)

Cái công phu "Tỉnh sát khắc trị" không phải một ngày một bữa mà nên, phải liên tục, không lúc nào rỗi, bất kỳ giờ phút nào, ở chỗ nào, hoặc đi đứng nằm ngồi, chớ chẳng phải theo thế tình là tham thiền mới được. Người có chí dốc lòng tự sửa mình, sau mới nên người có tinh thần mạnh mẽ, có đức tính trong sạch, có tư cách hơn người.

Về phần thực tế trong xã hội, ta thường thấy, trường kỹ thuật, trường huấn nghệ, học viên vừa học vừa làm, phần lý thuyết và thực hành đi cặp với nhau. Khi thành nghề, cái học đã hay, cái nghề lại giỏi. Các trường Trung học, các Viện Đại học, nơi nào cũng có đặt phòng Thí nghiệm, mở lớp thực tập, cũng không ngoài cái thuyết Tri Hành hợp nhứt.

Để kết luận, Tri là cái khởi đầu của Hành, Hành là cái thành tựu của Tri. Tri đến nơi đến chốn thì Hành viên mãn chu toàn.

Septembre 1972
HIẾN ĐẠO Phạm Văn Tươi

(1) Tỉnh sát khắc trị: 省察克治 Tự kiểm điểm hành vi tư tưởng của mình, xem xét kỹ lưỡng, để khắc phục sửa trị.

HTÐ: Hiệp Thiên Ðài.

Tri khổ nghiệp chướng

知苦業障

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Khổ: vất vả khổ cực. Chướng: ngăn trở.

Nghiệp chướng: sự ngăn trở của nghiệp. Những tội lỗi đã gây ra trong kiếp trước, tạo thành nghiệp xấu, gây ra sự ngăn trở trong kiếp nầy, khiến phải chịu hoạn nạn tai ương.

Tri khổ nghiệp chướng là biết được những vất vả khổ cực là do sự ngăn trở của nghiệp xấu của mình.

DLCK: Tri khổ nghiệp chướng, luân chuyển hóa sanh, năng du Ta bà thế giới,....

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Tri kiến

知見

A: To see and know.

P: Voir et savoir.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Kiến: thấy.

Tri kiến là thấy và biết.

Cái thấy và cái biết của mỗi người có khác nhau, tùy theo căn tánh của mỗi người cao hay thấp.

Tri kỷ

知己

A: Intimate friend.

P: Ami intime.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Kỷ: mình.

Tri kỷ là người bạn biết được mình, biết được chí hướng và lòng dạ của mình.

Tri kỷ tri bỉ

知己知彼

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Kỷ: mình. Bỉ: người kia, phía bên kia.

Tri kỷ tri bỉ là biết mình biết người.

Biết người là biết rõ thực lực của người, những mặt ưu khuyết của người. Biết mình là biết rõ thực lực của ta, những điều sở trường và sở đoản của ta, để so sánh với người.

Sách binh pháp của Tôn Võ Tử có viết rằng:

Tri kỷ tri bỉ, bách chiến bất đãi,

Bất tri bỉ nhi tri kỷ, nhứt thắng nhứt phụ,

Bất tri bỉ bất tri kỷ, mỗi chiến tất bại.

Nghĩa là:

Biết mình biết người, trăm trận đánh không thua,

Không biết người mà biết mình, một thắng một thua,

Không biết người không biết mình,mỗi lần đánh ắt thua.

Tri lý đạo

知理道

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Lý: lý lẽ. Đạo: tôn giáo. Lý đạo: giáo lý của một tôn giáo.

Tri lý đạo là người hiểu biết được giáo lý của đạo.

"Phó Trị Sự là người thay mặt Chánh Trị Sự trong một Ấp đạo, gọi là Tri lý đạo, để lo về phần hành chánh đạo, tức là về mặt xã hội, giúp đỡ bổn đạo trong xóm ấp được tương thân tương trợ, gặp người hoạn nạn thì Phó Trị Sự phải sốt sắng kêu gọi bổn đạo chung tâm giúp đỡ người. Phó Trị Sự có quyền giáo hóa chớ không có quyền sửa trị," (Trích trong Bài học Hạnh đường, khóa Lễ Sanh)

Tri nan hành dị

知難行易

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Nan: khó. Hành: làm. Dị: dễ.

Tri nan hành dị là biết khó làm dễ.

Biết cho tận tường, biết đến nơi đến chốn là điều rất khó, nhưng đã biết rõ rồi mà đem ra thi hành thì rất dễ.

Đây là học thuyết của Tôn Dật Tiên (Tôn Văn) chủ trương, để đối kháng lại thuyết xưa: Tri dị hành nan (biết dễ làm khó).

Tri ngộ

知遇

A: Friend at first encounter.

P: Ami dès la première rencontre.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Ngộ: gặp.

Tri ngộ là chỉ người bạn mới quen biết và giúp đỡ nhau.

Ơn tri ngộ: cái ơn do mới quen biết và giúp đỡ nhau.

Tri nhơn thiện nhiệm

知人善任

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Nhơn: Nhân: người. Thiện: giỏi. Nhiệm: trách nhiệm.

Tri nhân thiện nhiệm là biết người giỏi thì giao cho trách nhiệm xứng đáng.

Đây là câu khen bậc lãnh đạo sáng suốt biết dùng người, biết được tài đức của từng người để giao nhiệm vụ thích hợp thì công việc mới thành công tốt đẹp.

Tri nhơn tri diện bất tri tâm

知人知面不知心

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Nhơn: Nhân: người. Diện: mặt. Tâm: lòng dạ.

Đây là câu nói nổi tiếng của Trang Tử:

Họa hổ họa bì nan họa cốt,

Tri nhơn tri diện bất tri tâm.

Nghĩa là:

Vẽ cọp vẽ da, khó vẽ xương,

Biết người biết mặt, không biết lòng.

Lòng người sâu kín, khó lường, miệng thì nói điều nhân nghĩa đạo đức, nhưng lòng dạ giả dối, nào ai biết được?

Tri Thiên mạng

知天命

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Thiên: Trời. Thiên mạng: mệnh Trời.

Tri Thiên mạng là biết được mệnh Trời.

Thiên mạng là một quan niệm rất quan trọng trong triết lý của Nho giáo. Có câu: Tận nhơn lực, tri Thiên mạng. Nghĩa là: có làm hết sức mình thì mới biết được mệnh Trời.

TNHT: Con khá giữ mực thẳng mà đi cho cùng bước Đạo. Ấy là tri Thiên mạng đó.

Đức Khổng Tử có thuật lại cho biết, Ngài tới 50 tuổi mới biết được mệnh Trời:

"Ngô thập hữu ngũ nhi chí vu học, tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc, ngũ thập nhi tri Thiên mệnh, lục thập nhi nhĩ thuận, thất thập nhi tòng tâm sở dục bất du củ." Nghĩa là: Ta 15 tuổi đã để cái chí vào sự học, 30 tuổi thì lập được chí không thay đổi, 40 tuổi thì hết nghi hoặc, 50 tuổi thì biết được mệnh Trời, 60 tuổi thì tai nghe đã thuận theo đạo Trời, 70 tuổi thì tùy lòng muốn mà không ra ngoài phép tắc (tức là nhập diệu và hòa điệu vào đạo lý Thiên Địa Nhơn vậy).

Từ câu nói nầy của Đức Khổng Tử, người ta rút ra được hai thành ngữ chỉ về tuổi tác:

Bất hoặc: không nghi hoặc, chỉ tuổi 40.

Tri Thiên mệnh: biết mệnh Trời, chỉ tuổi 50.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

NTTP: Nữ Trung Tùng Phận.

Tri túc

知足

A: To know to be satisfied.

P: Savoir se contenter.

Tri: Biết, hiểu biết, quen biết. Túc: đủ.

Tri túc là biết đủ, biết mình có được như thế là đủ rồi, không muốn đòi hỏi thêm.

Người tri túc là người biết an phận nên được hạnh phúc.

Người không tri túc thì luôn luôn chạy theo dục vọng, tìm đủ cách để làm thỏa mãn dục vọng, mà dục vọng thì không bờ bến, nên người không tri túc thì cảm thấy lúc nào mình cũng thiếu thốn, nên luôn luôn lo âu phiền não.

Dầu giàu sang bốn biển như Vương Khải, Thạch Sùng, hay như các vua chúa thời xưa, mà không tri túc thì vẫn cho rằng có được bao nhiêu đó chưa đủ, cần phải tìm cách chiếm đoạt thêm, đến mãn đời vẫn lo âu sầu khổ và thường phải chết trong việc làm tôi tớ cho các dục vọng của mình.

Còn như Sào Phủ và Hứa Do, nhà không lành, quần áo không đủ hai bộ, sống thanh bần nơi sằn dã mà tri túc thì thảnh thơi vui thú, an nhàn tự tại.

Sự tri túc là biết ngăn chận lòng tham lam không đáy của con người, để con người tìm thấy được hạnh phúc thực sự trong cuộc sống.

Trong sách Minh Tâm Bửu Giám, phần an phận, sách Cảnh Hành lục viết rằng:

Tri túc thường lạc, đa tham tất ưu,

Tri túc giả, bần tiện diệc lạc,

Bất tri túc giả, phú quí diệc ưu.

Tri túc thường túc, chung thân bất nhục,

Tri chỉ thường chỉ, chung thân bất sỉ.

Tỉ thượng bất túc, tỉ hạ hữu dư,

Nhược thử hướng hạ, tâm vô hữu bất túc giả.

Nghĩa là:

Biết đủ thường vui, tham nhiều tất lo âu,

Người biết đủ, nghèo hèn cũng vui,

Người không biết đủ, giàu sang cũng lo âu.

Biết đủ thì thường đủ hoài, cả đời không nhục,

Biết dừng lại thường dừng lại, cả đời không thẹn.

Sánh với trên thấy không đủ, sánh với dưới thấy có dư,

Ví bằng nhìn xuống như thế, lòng chẳng có lấy làm không đủ.

Trong sách Đạo Đức Kinh, Đức Lão Tử có viết rằng:

Danh dữ thân thục thân?

Thân dữ hóa thục đa?

Đắc dữ vong thục bệnh?

Thị cố, thậm ái tất thậm phí,

Đa tàng tất hậu vong.

Tri túc bất nhục, tri chỉ bất đãi,

Khả dĩ trường cửu.

Nghĩa là:

Tên tuổi và thân sống, cái nào quí?

Thân sống và của cải, cái nào cần?

Được và mất, cái nào hơn?

Cho nên, yêu lắm thì hao tổn nhiều,

Cất chứa nhiều thì mất nhiều.

Biết đủ không nhục, biết dừng không nguy,

Có thể lâu dài.

Họa mạc đại ư bất tri túc,

Cữu mạc đại ư dục đắc.

Cố tri túc chi túc,

Thường túc hỹ.

Nghĩa là:

Tai họa, không cái nào lớn bằng không biết đủ,

Lỗi lầm, không cái nào lớn bằng lòng muốn được.

Cho nên, biết đủ thì đủ,

Luôn luôn đủ vậy.

“Tri túc tức là Tự tri mãn túc, tự biết mình có đầy đủ, không mong cầu thái quá.

Thiểu dục, Tri túc là hai đức tánh mật thiết với nhau. Thiểu dục: ít ham muốn; Tri túc: có bao nhiêu cũng coi là đủ, dẫu được ít lòng cũng chẳng hối hận.

Niết Bàn Kinh: Tri túc là tự biết hạnh đức mình, sở đắc của mình. Trái với Bất Tri túc là chẳng biết liệu lượng sức mình. Người Tri túc chẳng dám nhận những sự khen tặng, cúng dường, cung kính thái quá của người đời, một niềm phụng sự nết tri túc của mình. Kẻ Bất Tri túc, hạnh tu thì ít mà ngỡ rằng mình có phước đức lớn, đạo quả cao, muốn cho người đời tôn trọng mình. Bực Tỳ kheo bất tri túc như vậy phạm tội nặng là tội ba-la-di (tội nặng nghiêm trọng trong giới luật).

Phật giáo Di kinh: Nếu muốn thoát khỏi mọi sự khổ não nên quán tưởng lẽ Tri túc. Cái phép Tri túc là thấy mình giàu có, vui vẻ, an ổn. Người Tri túc dầu nằm trên đất cũng vẫn an vui. Kẻ Bất Tri túc dầu ở cảnh Thiên đường cũng chẳng vừa ý. Kẻ Bất Tri túc tuy giàu mà nghèo; người Tri túc tuy nghèo mà giàu. Kẻ Bất Tri túc thường bị năm mối tham dục (sắc, thinh, hương, vị, xúc lôi kéo. Người Tri túc trông thấy mà thương xót giùm.” (Trích trong Phật Học Từ Điển của Đoàn Trung Còn)

TRÌ

TRÌ

1.    TRÌ: 持 Cầm giữ, nắm lấy, kềm chế, giúp đỡ.
Td: Trì chí, Trì trai, Trì niệm.

2.    TRÌ: 池 Cái ao.
Td: Trì ngư lung điểu.

3.    TRÌ: 遲 Chậm chạp.
Td: Trì hoãn, Trì trệ.

Trì chí

持志

A: Patient.

P: Patient.

Trì: Cầm giữ, nắm lấy, kềm chế, giúp đỡ. Chí: ý chí.

Trì chí là giữ vững ý chí, giữ cho ý chí không đổi.

TNHT: Gắng công trì chí, liệu chừng với nhau mà vẹt cho sạch mấy lối chông gai.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trì giới

持戒

A: To observe the prohibitions.

P: Observer les prohibitions.

Trì: Cầm giữ, nắm lấy, kềm chế, giúp đỡ. Giới: điều răn cấm, giới luật tu hành.

Trì giới là gìn giữ giới luật tu hành.

Trái với Trì giới là Phá giới, Phạm giới.

Người tu mà không trì giới thì không thể đạt được cứu cánh. Đạo Cao Đài có hai giới luật quan trọng hàng đầu cần phải gìn giữ: Ngũ giới cấm và Giới luật ăn chay. Đức Chí Tôn thường nói rằng: "Chẳng phải Thầy còn buộc các con theo Cựu luật, song luật ấy rất nên quí báu, không giữ chẳng hề thành Tiện, Phật đặng."

Trì hoãn (Trì huỡn)

遲緩

A: To adjourn.

P: Ajourner.

Trì: Chậm chạp. Hoãn: thong thả, không gấp.

Trì hoãn hay Trì huỡn là để chậm lại, kéo dài thời gian.

TNHT: Còn hai cha con phải lập Minh Thệ cho kịp, chớ để trì huỡn không đặng.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trì ngư lung điểu

池魚籠鳥

A: The fish in a pond and the bird in a cage.

P: La poisson d'étang et l'oiseau en case.

Trì: Cái ao. Ngư: con cá. Lung: cái lồng. Điểu: con chim.

Trì ngư lung điểu là cá trong ao, chim trong lồng.

Thường nói: Cá chậu chim lồng, để chỉ cảnh sống tuy sung sướng nhưng mất tự do.

Trì niệm

持念

Trì: Cầm giữ, nắm lấy, kềm chế, giúp đỡ. Niệm: nhớ nghĩ.

Trì niệm là giữ lòng thiện niệm, nghĩ nhớ chẳng quên.

Trì niệm danh hiệu Đức Chí Tôn là gìn giữ hoài sự niệm danh hiệu Đức Chí Tôn, không lúc nào quên.

Trì trai thủ giới

持齋守戒

Trì: Cầm giữ, nắm lấy, kềm chế, giúp đỡ. Trai: việc ăn chay. Thủ: gìn giữ. Giới: điều răn cấm, giới luật tu hành.

Trì trai là gìn giữ việc ăn chay, tức là ăn chay trường.

Thủ giới, đồng nghĩa Trì giới, là gìn giữ giới luật tu hành, không cho vi phạm.

Trì trệ

遲滯

A: Slow.

P: Lent.

Trì: Chậm chạp. Trệ: ứ đọng.

Trì trệ là công việc chậm chạp và ứ động.

TRÍ

TRÍ

1.    TRÍ: 智 Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt.
Td: Trí huệ.

2.    TRÍ: 置 Đặt để, dựng, bố trí.
Td: Trí binh.

3.    TRÍ: 致 Làm cho đến nỗi, hết, vời tới, đường lối, nghỉ.
Td: Trí nhàn, Trí sĩ, Trí lực.

Trí binh

置兵

A: To arrange the army in battle.

P: Arranger l'armée en bataille.

Trí: Đặt để, dựng, bố trí. Binh: binh lính, quân đội.

Trí binh là bố trí quân đội để chuẩn bị đánh giặc.

TNHT: Hiền hữu biết rằng, trong trận trí binh nầy, nếu không đủ tài tình oai dõng thì chẳng hề thắng đặng.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trí chi tử địa

致之死地

Trí: Làm cho đến nỗi, hết, vời tới, đường lối, nghỉ. Chi: tư tự. Tử: chết. Địa: đất.

Trí chi tử địa là đưa vào đất chết.

Trí dõng (Trí dũng)

智勇

A: Intelligence and courage.

P: Intelligence et courage.

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Dõng: Dũng: gan dạ và mạnh mẽ.

Trí dõng hay Trí dũng là khôn ngoan và dũng cảm.

Trí dục - Đức dục

智育 - 德育

A: The intellectual education - Moral education.

P: Éducation intellectuelle - Éducation morale.

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Dục: nuôi dạy, giáo dục. Đức: đạo đức.

Trí dục là sự giáo dục về trí thức, nhằm mở mang trí thức và phát triển tư tưởng của con người.

Đức dục là sự giáo dục về đạo đức và luân lý, đối với bản thân, gia đình và xã hội.

Hai sự giáo dục nầy phải đặt nặng song song nhau thì mới đào tạo được một con người tốt đẹp và hữu ích cho xã hội.

Trí đặc tài

智特才

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Đặc: đặc biệt. Tài: tài năng.

Trí đặc tài là có trí thức khôn ngoan và tài năng đặc biệt.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trí độ phi phàm

智度非凡

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Độ: trình độ. Phi: chẳng, không. Phàm: tầm thường. Phi phàm: chẳng phải tầm thường.

Trí độ phi phàm là trình độ khôn ngoan hiểu biết chẳng phải tầm thường.

TNHT: Song các con nên biết xét mình là đứng vào địa vị tối cao hơn muôn loại, nên các con phải có trí độ phi phàm thì mới đủ tư cách làm người.

TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển.

Trí đức kiêm toàn

智德兼全

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Đức: đạo đức, đức hạnh. Kiêm: một lúc gồm cả hai việc. Toàn: hoàn toàn, trọn vẹn.

Trí đức kiêm toàn là tài trí và đức hạnh đều được trọn vẹn cả.

Trí giả

智者

A: An intellectual.

P: Un intellectuel.

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Giả: người.

Trí giả là người trí thức, người hiểu biết.

Trí giả đồng nghĩa: Trí nhơn, Thiện tri thức; trái nghĩa: Ngu giả, Ngu nhơn. Trí giả cũng là tiếng tôn xưng bực có trí huệ, nhà đạo đức chơn chánh thanh tịnh có thiện căn.

Trí giác

智覺

A: The sageness.

P: La sagesse.

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Giác: hiểu biết, biết rõ ràng không lầm lạc. Thường nói: Giác ngộ: biết rõ và gặp được chơn lý. Phật là bực Đại giác hay Chánh giác.

Trí giác là bực sáng suốt hiểu biết rõ, không còn lầm lạc, ngộ được chơn lý.

Trí huệ - Trí thức

智慧 - 智識

A: Sageness - Knowledge.

P: Sagesse - Connaissance.

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Huệ: sự sáng suốt hiểu biết rốt ráo.

Trí huệ là sự hiểu biết sáng suốt rốt ráo của trí não nhờ được khai sáng một cách đặc biệt bởi sự tu tập thiền định nên thông suốt được các lẽ huyền vi của Trời Đất mà trí não bình thường không thể biết được.

Người thường thì có Trí thức; bực đắc đạo thì có Trí huệ.

Cho nên, trí huệ là sự hiểu biết thông suốt của bực đắc đạo, tức là của ba bực: Thánh, Tiên, Phật.

Trí huệ đối nghịch với phiền não. Trí huệ sánh như bóng đèn, phiền não ví như bóng tối. Hễ có ánh đèn thì chỗ tối tăm biến mất, và chỗ nào tối tăm là vì không có ánh đèn.

Cho nên, hễ có phiền não thì không có Trí huệ, mà khi đã có Trí huệ thì không có phiền não. Người tu đạt được Trí huệ thì dứt hết phiền não.

Còn Trí thức, thức là nhận biết, Trí thức là sự thông minh hiểu biết. Người trí thức là người học rộng biết nhiều, thông thuộc kinh sách, có tài văn chương, luận đàm hoạt bát.

Cái trí thức có được là do học tập, nghiên cứu kinh sách, nên nó khác với Trí huệ.

Đại Sư Thần Tú là một nhà trí thức, lảu thông kinh sách Tam giáo, còn Huệ Năng dốt nát, không biết chữ, nhưng lại là người Trí huệ. Do đó, Y Bát của Ngũ Tổ Hoằng Nhẫn truyền cho Huệ Năng chớ không truyền cho Thần Tú, đủ thấy Trí huệ cao hơn Trí thức rất nhiều.

Sau đây xin chép lại bài giảng về Trí huệ và Trí thức của Ngài Hiến Đạo HTĐ Phạm Văn Tươi, trích trong tập Tiếng Gọi, trang 83:

Thế nào là Trí thức?

Do sự học hỏi và sự kinh nghiệm mà hiểu biết, thuộc về trí thức. Như thế, ta xem sử học biết nước ta có bốn ngàn năm văn hiến, đời Hồng Bàng khai quốc, vua Hùng Vương là thủy tổ của nước Việt Nam; xem báo chí ta biết nước Trung quốc có 800 triệu dân; khoa học dạy ta biết điện tử năng, nguyên tử năng, công dụng quang tuyến X, sự lợi ích về vô tuyến truyền thanh, vô tuyến truyền hình. Đó là hiểu biết về học thức.

Nhờ kinh nghiệm, ta xem mây có thể tiên đoán trời mưa, trời nắng; nghe gió biết gió thổi thuận chiều hay nghịch chiều tùy theo thời tiết; nước nấu đến mức nào sôi, nước đá đến mức nào tan rã; món ăn thức uống, món nào nên dùng hạp cơ thể, món nào dùng có hại. Đây là hiểu biết về kinh nghiệm.

Kẻ học rộng biết nhiều hiểu nhiều, thông thuộc kinh điển, có tài hùng biện, hoạt bát trong sự luận đàm, lịch duyệt về khoa ngôn ngữ, chỉ là người học hay, học giỏi, là người trí thức đó thôi, không phải là người trí huệ.

Người trí huệ là người thế nào?

Đây, người trí huệ là người thế nầy:

Một hôm, Đức Khổng Tử gọi riêng thầy Tăng Tử tên Sâm, là một trong những cao đệ của Đức Thánh, mà nói rằng:

- Ngươi Sâm ơi! Đạo ta trước sau chỉ lấy một lẽ mà suốt cả mọi việc trong thiên hạ. (Ngô đạo nhứt dĩ quán chi).

Thầy Tăng Tử không ngần ngại, ứng khẩu ngay đáp một tiếng: - Dạ.

Thầy Tăng Tử theo Đức Khổng Tử học đạo, học trò đã thấm nhuần giáo lý của thầy, đã lãnh hội ý của thầy, nên vừa nghe thầy nói thì hiểu liền.

Cách lập giáo của Đức Khổng Tử căn cứ vào một lẽ là Thiên lý mà thôi. Từ Hình nhi hạ học bàn về nhơn sanh nhật dụng, nào là phẩm cách con người, tổ chức gia đình, xã hội, quốc gia, nào là việc nhân nghĩa, việc lễ trí, tới Hình nhi thượng học là phần triết lý bàn về Thiên đạo, Nhân đạo, nhứt nhứt đều không ra ngoài Thiên lý. Sự giảng dạy có mạch lạc, có hệ thống, môn nhơn nào sáng suốt biết mối thì tìm hiểu dễ dàng, nên nói lấy một lẽ mà suốt cả mọi việc trong thiên hạ là vậy. Sở đắc của thầy Tăng Tử là chỗ đó. Cũng vì vậy mà người ta nói: học một biết mười.

Ông Galilée, người nước Ý, nhà toán học và thiên văn học thế kỷ 17 thường hay ngẫm nghĩ một phương tiện nào để đo thời gian, tìm mãi ngày nầy qua ngày nọ mà chưa tìm ra, không có một ánh sáng nào, một tia hy vọng nào làm cho ông mở lối. Ông vẫn chú trọng vào việc tìm kiếm không ngừng.

Một hôm ông đi lễ Nhà thờ về, tình cờ thấy một cái lồng đèn treo lắc qua lắc lại một cách đều đều. Bỗng dưng tâm ông bật sáng tỏ, ông phát minh ra được cách đo ngày giờ. Rồi từ tỏ ngộ nầy đến tỏ ngộ khác, ông Galilée phát minh ra nào là hàn thử biểu, nào là cân để đo khí, đo nước và định các trọng lượng riêng của mọi vật.

Nhờ trí huệ mở rộng, ông Galilée mới phát minh các thứ cân đo trên đây.

Thời xưa, Ngài Huệ Năng còn là người bán củi, lòng mộ đạo, quyết chí tu hành để cầu làm Phật. Một hôm, khi đi bán củi về, gặp một người khách tụng kinh, qua đến câu Không nên trụ vào đâu mà sanh tâm của mình. (Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm), bỗng nhiên tâm Ngài liền khai ngộ.

Ngài hỏi khách tụng kinh gì?

Khách đáp: - Kinh Kim Cang.

Lại hỏi khách thọ trì kinh điển nầy từ nơi đâu?

Khách bèn chỉ ở đất Kỳ Châu, huyện Hoàng Mai, có một ngôi chùa mà Ngũ Tổ đương trụ trì giáo hóa.

Ngài về thu xếp việc nhà, tìm qua đất Kỳ Châu, đến huyện Hoàng Mai, lễ bái Ngũ Tổ xin thọ giáo. Qua những lời vấn đáp, Ngũ Tổ biết Ngài không phải như người tầm thường mà là người có căn trí rộng lớn, sáng suốt, hiểu biết nhậm lẹ.

Ở chùa hơn tám tháng trường làm công quả, đeo đá đạp chày giã gạo ở nhà sau, không một ai để ý đến, chỉ có Ngũ Tổ thường theo dõi, biết Ngài đã thuần thục, thấm nhuần đạo pháp. Một hôm, Tổ giảng Kinh Kim Cang cho nghe, Ngài liền đại ngộ, Tổ bèn truyền pháp và trao Y Bát cho Ngài.

Đạo Phật gốc ở Ấ Độ, truyền sang nước Trung quốc kể từ Nhứt Tổ Đạt Ma đến Ngài Huệ Năng là vị Tổ thứ sáu. Ngài Huệ Năng vốn là người không học nên không biết chữ, chỉ nghe Tổ giảng kinh, nhờ trí huệ mà đắc pháp.

Thầy Nhan Hồi nghèo đáo để, ở ngõ hẻm, ăn thì một giỏ cơm, uống thì một bầu nước, ai dầu gặp cảnh ngộ ấy cũng lấy làm lo, thế mà thầy thản nhiên thư thái, không đổi cái vui. Đức Khổng Tử khen là người hiền. Thầy Nhan nghèo mà không lo không sợ, lại vui, vui về chỗ nào? - Vui về chỗ sở đắc của thầy, thầy đã tỏ ngộ được đạo lý Thánh hiền.

Bậc Thánh nhơn như Đức Khổng Tử đến 50 tuổi tri Thiên mạng. Tri Thiên mạng là rõ thông chơn lý, là cái lý sanh Trời Đất và sanh muôn vật. Trời Đất còn là nhờ cái lý ấy, vạn vật sống là nhờ cái lý ấy. Cái lý ấy là nguồn gốc và là giềng mối của Trời Đất, của muôn vật.

Đến 60 tuổi thì nhĩ thuận. Đối với sự lý nhơn vật trong thiên hạ, hễ điều gì lọt vào tai thì tức khắc phán đoán được ngay, không nghĩ ngợi mà hợp đạo.

Đến 70 tuổi thì tùng tâm sở dục bất du củ, toan nói điều gì, làm điều gì, tùy theo lòng muốn sao thời vậy, không bao giờ vượt ngoài khuôn khổ đạo lý, thung dung mà trúng tiết.

Nghĩa chữ Trí huệ mường tượng nghĩa chữ Trực giác, không cần lý trí, không cần kinh nghiệm mà hiểu biết, hiểu biết một cách chính chắn và mau lẹ. Khi mình nghe, chạm phải một lời gì, hoặc chợt thấy một vật gì, bỗng dưng tâm mình bựt sáng tỏ ra, bất thình lình mình hiểu biết. Sự hiểu biết bất ngờ đó là Trí huệ.

Septembre 1972.
HIẾN ĐẠO

HTÐ: Hiệp Thiên Ðài.

Trí Huệ Cung - Trí Giác Cung - Vạn Pháp Cung

智慧宮 - 智覺宮 - 萬法宮

Trí: Khôn ngoan hiểu biết, sáng suốt. Trí huệ - Trí giác: (đã giải ở trên Trí huệ Trí giác). Vạn pháp: muôn pháp. Pháp là giáo lý của một nền tôn giáo. Vạn pháp là tất cả giáo lý của tất cả tôn giáo trên thế giới, tức là của Ngũ Chi Đại Đạo. Vạn pháp qui tông, tức là Ngũ Chi phục nhứt, là thời kỳ Đức Chí Tôn qui tụ tất cả mối đạo, thống hiệp làm một tạo thành một nền Đại Đạo, gồm 5 bực tiến hóa của chơn linh: Nhơn, Thần, Thánh, Tiên, Phật. Cung: tòa nhà lớn.

Trong Đạo Cao Đài, Đức Phạm Hộ Pháp vâng lịnh Đức Chí Tôn lập ra ba cung dùng làm cơ sở cho Tịnh Thất để dạy Bí pháp Luyện đạo. Ba cung đó là:

- Trí Huệ Cung, trong Thiên Hỷ Động, lập tại ấp Trường Xuân, xã Trường Hòa, Châu Thành Thánh Địa Tây Ninh, cách TTTN khoảng 7 cây số về hướng Đông Nam.

- Trí Giác Cung, trong Địa Linh Động, lập tại ấp Trường Thiện, xã Trường Hòa, Châu Thành Thánh Địa Tây Ninh, cách TTTN khoảng 3 cây số về hướng Đông Nam.

- Vạn Pháp Cung, trong Nhơn Hòa Động, lập tại chơn núi ở phía nam núi Bà Đen, nhưng vì chiến tranh xảy ra trước đây nên phải dời cơ sở về tạm đặt tại xã Ninh Thạnh, hướng Bắc Tòa Thánh Tây Ninh.

Vạn Pháp Cung dùng làm Tịnh Thất riêng cho nam phái.

Trí Huệ Cung dùng làm Tịnh Thất riêng cho nữ phái.

Trí Giác Cung dùng làm Tịnh Thất cho cả nam và nữ.

Phần 1: TRÍ HUỆ CUNG (Thiên Hỷ Động)

Đức Phạm Hộ Pháp khởi tạo Trí Huệ Cung và khai mở vùng phụ cận vào cuối năm Đinh Hợi (1947) và ngày hoàn thành là ngày Đức Phạm Hộ Pháp trấn pháp Trí Huệ Cung, 15-12-Canh Dần (dl 22-1-1951).

Đức Phạm Hộ Pháp có đọc một bài diễn văn tại Trí Huệ Cung ngày 17-8-Tân Mão (dl 17-9-1951), có sự hiện diện của ông Tỉnh Trưởng tỉnh Tây Ninh, để giới thiệu với ông Tỉnh Trưởng và chánh quyền đời, vùng đất nơi Trí Huệ Cung do Đạo Cao Đài khai mở, nay giao lại cho chánh quyền đời để tiếp tục mở mang rộng lớn thêm.

Sau đây xin trích một đoạn trong bài Diễn văn nầy:

“Từ ngày Đức Chí Tôn giáng cơ mở đạo đến nay, phần đông con cái của Người đến nương sống nơi đây, mới đủ sức lực mở mang điền địa.

Bần đạo thấy đặng sự thật là: Ta có đủ điền địa phì nhiêu mà nuôi dân phu phỉ, nhưng phú hữu của nó chưa quá khác, vì ai cũng biết lâm sản của nó mà không nỡ phá hại đặng mở mang điền địa. Cả lợi tức trong một hạn lệ từ năm mở tới 10 năm sau đặng thâu một mối lợi tân khai tân khẩn, vẫn bao giờ cũng làm cho chánh phủ cầm quyền buổi nọ e dè, không nhứt quyết. Bần đạo vì phải tầm phương sanh sống cho Đạo nên đã mạo hiểm từ trên 20 năm, thắng nỗi khó khăn trở lực, ngày nay điền địa bổn xứ ta khai mở quá nhiều rồi, tưởng khi trong năm mười năm nữa đây, dân bổn tỉnh khỏi phải mua gạo lúa miền Trung và Hậu giang, mà sống vì nguồn lợi sẽ phu phỉ.

Khoảng đất ngày nay đặng tên Thiên Hỷ Động nầy, trước 20 năm, đây là rừng rậm, nên đã xin khai khẩn, song họ chỉ ăn cây và củi của nó, chớ không đủ sức mở mang cho nổi.

Bần đạo thấy địa thế của nó rất nên tốt đẹp và đất địa của nó là thứ phì nhiêu, nên nay khai mở cho thành khoảnh, cái đẹp của nó, hôm nay ta vui thấy đây đã đáng giá, trót cả 10 năm nhọc nhằn.

Bần đạo đã cỡi ngựa ruồng khắp vùng nầy. Được hiểu rằng đất nầy sẽ trở nên quí báu cho dân bổn xứ, xóm Trường Hòa, Ngài (Đức Hộ Pháp gọi ông Tỉnh Trưởng Tây Ninh) đã thấy rõ là một làng rừng, chớ không phải mảy may là thành thị, mà hôm nay đã trở nên một đô thị tối tân và đẹp đẽ, chẳng phải đẹp mà thôi, mà nó sẽ trở nên giàu có nữa mà chớ.

Bởi thế cho nên, Bần đạo mở con đường An Nhàn Lộ và bắc cây cầu Đoạn Trần Kiều, đặng làm cho ngọn suối không còn là chướng ngại vật nữa, mà là con kinh thiên nhiên giúp cho sự mở mang vườn ruộng.

Con đường nầy liên hiệp với con đường sẽ mở từ Trường Hòa vô vùng Thiên Hỷ Động mà Bần đạo đặt tên là Trường Xuân Lộ, rồi lại hiệp luôn với con đường ra Cẩm Giang mà Bần đạo lại đặt tên là Thiên Thọ Lộ.

Các cơ thể của Bần đạo đã gầy nên là quyền xã hội, tức là quyền của chánh phủ và của dân, nên nay Bần đạo phải làm lễ mở các tân lộ ấy và giao nó lại cho Ngài sử dụng.

Cử chỉ ấy chẳng qua là Bần đạo thi hành y theo chơn pháp Cao Đài giáo, khi đời chịu thống khổ thì Đạo phải giúp đời. Phận sự của Bần đạo đã xong, bây giờ là phận sự của quan lớn.

Dân đã cho Bần đạo hiểu rằng, con đường mới nầy nó sẽ cho khách du hành đặng 4000 thước tây gần hơn chúng ta sẽ đi trên hai con đường lộ ấy đặng về Châu Thành, coi có quả vậy chăng?"

Thiên Hỷ Động có vòng rào vuông vức rộng lớn bốn bên, mỗi bên có xây một cổng lớn ra vào, trên cổng có tấm bảng đề chữ THIÊN HỶ ĐỘNG, hai cột cổng có cẩn đôi liễn TRÍ HUỆ:

智定天良歸一本

慧通道法度群生

Trí định thiên lương qui nhứt bổn,

Huệ thông đạo pháp độ quần sanh.

Nghĩa là:

Sự khôn ngoan hiểu biết của con người sắp đặt đem cái Thiên lương trở về hiệp vào một gốc, (gốc đó là Thượng Đế),

Cái trí huệ thông hiểu đạo pháp để cứu độ nhơn sanh.

Nơi khu trung tâm là một tòa nhà hình khối lập phương, gọi là Trí Huệ Cung.

"Trí Huệ Cung đã thành lập nên hình tướng nhiệm mầu, bề cao 12 thước, chia làm 3 từng, mỗi từng 4 thước y nhau, bốn bên, mỗi mặt là 12 thước, vuông vức như cái hộp, ở giữa trung tâm có một cây cột đội luôn 3 từng đến nóc, gọi là Nhứt trụ xang Thiên, là nhiệm mầu."

Khi chúng ta đứng trước Trí Huệ Cung nhìn vào, thấy Trí Huệ Cung chỉ có hai từng, đó là hai từng trên vì từng trệt được Đức Hộ Pháp xây dưới mặt đất.

Trí Huệ Cung là cửa vào con đường TLHS:

TĐ ĐPHP ngày 16-12-Canh Dần và ngày 26-12-Canh Dần (dl 2-2-1951), xin trích ra sau đây:

"Ngày nay, Đức Chí Tôn đã mở cho chúng ta một con đường TLHS và Bần đạo đã vâng mạng lịnh Đức Ngài tạo dựng một bến giải thoát cho toàn thể nhơn loại trên mặt địa cầu nầy. Bần đạo nói: Từ đây, kể từ ngày nay, cửa thiêng liêng của Đạo đã mở rộng. Bần đạo kêu toàn thể con cái Đức Chí Tôn, ai hiểu biết mình đứng trong hàng phẩm Cửu nhị ức nguyên nhân (92 ức nguyên nhân) hãy tỉnh mộng lại đặng về cùng Đức Chí Tôn.

Cửa nầy là cửa của các người đến đoạt pháp, đặng giải thoát lấy mình, đến trong lòng Đức Chí Tôn, vì Đức Chí Tôn đã đưa tay ra nâng đỡ mà chúng ta không đến, không tưởng nghĩ đến thì sau nầy ắt sẽ bị đọa lạc nơi cõi Phong đô. Giờ phút ấy không còn trách Đức Chí Tôn rằng: không thương yêu con cái của Người, không đem cơ quan Tận độ chúng sanh để nơi mặt địa cầu nầy cứu vớt nữa."

"Trí Huệ Cung là một cơ quan tận độ chúng sanh đã xuất hiện nơi cửa Đạo Cao Đài nầy. Bần đạo nói rằng: nó không phải của ta, của đặc biệt của chúng ta, mà nó là của toàn thể nhơn loại nơi mặt địa cầu nầy, bởi vì nó tượng trưng hình ảnh Chí Linh của Đức Chí Tôn nơi thế nầy, mà hễ tượng trưng hình ảnh Chí Linh tức nhiên không có quyền nào nắm nó được, vì nó là của đặc biệt của toàn thể nhơn loại, tức nhiên toàn thể con cái Đức Chí Tôn. Nó không có phép phân biệt đảng phái, tôn giáo, hay nòi giống nơi mặt địa cầu nầy.

Cửa Thiên Hỷ Động là cửa TLHS của toàn thể các đẳng chơn linh, nên nó không chịu thúc phược hay là nô lệ cho một tư tưởng nào, hơn là tượng trưng cái quyền vô tận vô đối của Đấng Chí Linh, hằng tạo dựng đại nghiệp cho con cái của Ngài nơi mặt địa cầu nầy, tức nhiên toàn thể nhơn loại đó vậy."

"Bần đạo cả tiếng kêu con cái Đức Chí Tôn, nhứt là Cửu nhị ức nguyên nhân, tỉnh mộng lại, ngó nơi Trí Huệ Cung, phải vào cửa ấy mới đoạt đặng mà thôi, đoạt cơ giải thoát đặng, mới nhập vào cửa TLHS mà Đức Chí Tôn đã tạo dựng riêng biệt dành để cho mọi người."

Đức Phạm Hộ Pháp trấn pháp nơi Trí Huệ Cung:

TĐ ĐPHP tại Đền Thánh đêm 14-12-Canh Dần (dl 21-1-1951):

"Ngày mai nầy trấn pháp Thiên Hỷ Động Trí Huệ Cung, Bần đạo lấy làm mừng đã làm tròn phân sự đặc biệt của Bần đạo. Từ thử đến giờ, Bần đạo đã nhiều phen giảng giải về hình thể Đức Chí Tôn.

Bần đạo đã gánh vác về thể pháp CTĐ, tạo nghiệp cho Đạo là làm giùm cho thiên hạ, chớ không phải phân sự của Bần đạo. Ngày nay là ngày vui mừng của Bần đạo hơn hết là Bần đạo còn sức khỏe đầy đủ cầm Bí pháp của Đức Chí Tôn đã giao phó. Ấy là phân sự đặc biệt của Bần đạo đó vậy.

Hộ Pháp đến kỳ Long Hoa nầy cốt để rước Cửu nhị ức nguyên nhân là bạn chí thân của người đã bị đọa lạc nơi hồng trần không phương giải thoát, muốn rước các bạn chí thân của Bần đạo, Đức Chí Tôn buộc phải lấy pháp giới tận độ chúng sanh.

Hôm nay là ngày mở cửa thiêng liêng và đưa nơi tay các Đấng nguyên nhân ấy một quyền năng đặng tự giải thoát lấy mình hai món Bí pháp ấy là:

- Long Tu Phiến của Đức Cao Thượng Phẩm để lại.

- Kim Tiên của Bần đạo.

- hiệp với Ba vòng Vô vi, tức nhiên là Diệu Quang Tam Giáo, hay là hình trạng CKVT, mà đó cũng là tượng ảnh Huệ Quang khiếu của chúng ta đó vậy.

Kim Tiên là gì? là tượng hình ảnh điển lực điều khiển CKVT mà chính nơi đó là điển lực tức nhiên là sanh lực đó vậy. Với nó, mới có thể mở Đệ bát khiếu, trong thân thể con người có Thất khiếu và còn có một khiếu vô hình là Huệ Quang khiếu, vì nó là điển lực nên nó mở khiếu ấy mới được.

Nói rõ, con người có Ngũ quan hữu tướng và Lục quan vô hình, mà phải nhờ cây Kim Tiên ấy mới có đủ quyền năng mở Lục quan của mình đặng. (Lục quan là đệ lục giác quan, tức là giác quan thứ sáu).

Long Tu Phiến có thể vận chuyển CKVT do nguơn khí đào độn sanh ra đó vậy. Nó có quyền đào độn nguơn khí, thâu hoạch nguơn khí để trong sanh lực.

Con người nắm được điều ấy là kẻ đắc pháp, nhờ nó mới có thể luyện Tinh hoá Khí, luyện Khí hóa Thần được.

Ấy là Bí pháp trấn tại Thiên Hỷ Động Trí Huệ Cung. Toàn thể ngó thấy không có gì hết, mà trong đó quyền pháp vô biên vô giới. Giải thoát đặng cùng chăng là do bao nhiêu đó."

Đức Cao Thượng Phẩm giáng cơ tại Trí Huệ Cung đêm 25-12-Canh Dần (dl 1-2-1951) mừng Đức Phạm Hộ Pháp đã hoàn thành Trí Huệ Cung. Phò loan: Hộ Pháp - Tiếp Đạo. Hầu bút: Thừa Sử Lợi.

CAO THƯỢNG PHẨM

Chào Hộ Pháp, Tiếp Đạo và Thừa Sử.

Cười... Hộ Pháp, nếu bạn trông thấy cái vui mừng vô biên nơi DTC và Ngọc Hư Cung từ ngày trấn bửu pháp đến nay, thì sự khổ nhọc của bạn cũng nên cho là đáng giá.

Đức Chí Tôn vui mừng hơn hết, còn các bạn nữ của mình thì chỉ có thấy một điều, nhứt là Bát Nương: "Bạn không cho ai vui với Bạn hết."....

Cười... Bát Nương gởi nhắn một bài thi, Bần đạo chỉ làm lon-ton đưa lại:

THI:

Mở rộng đường mây rước khách trần,

Bao nhiêu tình gởi nhắn nguyên nhân.

Biển mê cầu Ngọc liên phàm tục,

Cõi thọ sông Ngân tiếp đảnh Thần.

Chuyển nổi Càn Khôn xây võ trụ,

Nhẹ nâng nhựt nguyệt chiếu đài vân.

Cầm gươm huệ chặt tiêu oan trái,

Điều độ quần sanh diệt quả nhân........

Bí pháp và Thể pháp của Trí Huệ Cung:

- Bí pháp: Trí Huệ Cung Thiên Hỷ Động là cửa TLHS. Muốn đắc đạo để đi vào cõi TLHS thì phải đi tại cửa nầy mà thôi.

"Bần đạo cả tiếng kêu con cái Đức Chí Tôn, nhứt là cửu nhị ức nguyên nhân, tỉnh mộng lại, ngó nơi Trí Huệ Cung, phải vào cửa ấy mới đọat đặng mà thôi, đoạt cơ giải thoát đặng, mới nhập vào cửa TLHS mà Đức Chí Tôn đã tạo dựng riêng biệt dành để cho mọi người." (TĐ ĐPHP)

- Thể pháp: "Trí Huệ Cung, bên Phạm Môn tạo tác đây là nhà tu của nữ phái. Giờ phút nầy Bần đạo mới nói thiệt, tại sao làm nhà tu cho nữ phái trước? Đáng lẽ Bần đạo phải làm cho phái nam trước trên Sơn Đình mới phải chớ, như nếu Bần đạo làm cho phái nam trước, rồi họ sẽ bỏ phái nữ không làm. Bần đạo làm cho phái nữ trước, đặng họ phân bì. Dầu Bần đạo có qui thì họ cũng cố tâm làm cho nên việc." (Trích TĐ ĐPHP tại Cửu Viện PT ngày 30-8-Tân Mão 1951)

"Ấy vậy, khi muốn bước vô Trí Huệ Cung phải có đủ Tam lập. Nhưng làm sao biết họ đã đủ việc lập Công lập Đức lập Ngôn, dầu giao Bộ Pháp Chánh cũng chưa chắc điều tra được, bởi nó thuộc về nửa Bí pháp nửa Thể pháp.

Bây giờ Bần đạo có một điều: những người nào xin đến Trí Huệ Cung, Bần đạo coi màng màng được thì Bần đạo trục Thần của họ, cho hội diện cùng quyền năng thiêng liêng, nếu có đủ Tam lập thì vô, không đủ thì ra." (Trích TĐ ĐPHP tại Đền Thánh ngày 19-4-Tân Mão 1951).

Cúng Tứ thời tại Trí Huệ Cung và vùng phụ cận:

"Lập cơ hữu hình mà thuộc Vô vi chi pháp, không sắc tướng, trông không mà chứa đựng nhiệm mầu, bửu pháp vô biên vô giới, nên thờ CHA vô hình, MẸ thiêng liêng.

Nơi Trí Huệ Cung, đúng giờ Tý, Ngọ, Mẹo, Dậu, có lịnh đổ chuông 3 hồi, mỗi hồi 2 hiệp (Âm Dương), mỗi hiệp giựt đủ 36 tiếng, 2 hiệp chung lại 72 tiếng âm thanh cho nhơn sanh tỉnh ngộ, đứng dậy thành tâm tưởng niệm. Việc giựt chuông nầy thực hiện nơi cổng Đông Nam của Thiên Hỷ Động, nơi đó có làm cái giá cao, treo một cái chuông, khi đến giờ cúng thì giựt cái chuông nầy cho phát ra tiếng.

Cúng đủ Tứ thời, được phép tụng niệm các bài kinh:

·         Niệm Hương.

·         Khai Kinh.

·         Kinh Ngọc Hoàng Thượng Đế.

·         Phật Mẫu Chơn Kinh.

·         Dâng Tam bửu.

·         Ngũ Nguyện.

Cúng Tứ thời không đèn nhang chi hết.

Đạo là Vô vi, cúng cũng Vô vi, là Chánh pháp.

Bất luận đứng ngồi nơi đâu, khi nghe lịnh đổ kiểng (giựt chuông) liền đứng dậy, tay bắt Ấn Tý, day mặt hướng về Trí Huệ Cung tưởng niệm, duy chỉ có vùng Thiên Hỷ Động hoặc mấy hương đạo kế cận mới được phép cúng đủ Âm Dương một lượt, nghĩa là thờ CHA kỉnh MẸ, hữu hạp thuộc về Đạo.

Cầu nguyện vô vi do nơi Tâm, hoặc đi đường, đi ngang qua Trí Huệ Cung, cũng phải dừng lại khi nghe kiểng đổ."

Sau đây là bài thi của Thi sĩ Huệ Phong tả cảnh Trí Huệ Cung, rất đầy đủ:

VÃNG CẢNH TRÍ HUỆ CUNG

Hứng cảnh phong quang khởi sắc,

Ngát trời cảnh vật đưa hương.

Kìa sau lưng dãy phố chợ Thiên Vương,

Nọ trước mắt tòa lầu Cung Trí Huệ.

Nhìn Đoạn Trần Kiều, dòng suối uốn mình bao thế hệ,

Trông An Nhàn Lộ, vườn cây lả ngọn mấy tinh sương.

Gió nhẹ lâng chào đón khách thập phương,

Nắng chói rỡ khơi tràn Ao Thất Bửu.

Động Thiên Hỷ, một vùng thế gian danh hy hữu,

Lộ Pháp Luân bốn mặt đạo pháp lý siêu nhiên.

Kỳ hoa nở bốn cửa đượm màu thiền,

Dị thảo diềm dà ngàn trùng chen cội đức.

Vào kỉnh lễ, trước một ghế chạm nổi hình sen Tây vức,

Ngửa thành tâm, bên mấy nghi thờ roi dấu Phật Nam bang.

Nhớ Tôn sư từ ngày sống lại cõi Niết Bàn,

Giúp đệ tử vững chí chung xây nền Đại Đạo.

Cơ nghiệp đó chính tay người đào tạo,

Hạnh phúc nầy đỡ bước kẻ tu hành.

Tầng địa lầu dưới đã thấy đành rành,

Tiếng thần hạc ngoài như nghe văng vẳng.